Masaj fakat nasıl?

1 Kasım 2011 08:43 tsi
Hipokrat, insanların ilk tedavi şeklinin masaj olduğunu söyler. Çünkü ağrıyan bir yerimizi veya bir yere çarpan herhangi bir uzvumuzu hemen ellerimizle ovarız.

Dr. Nazım İNTEPE / Sızıntı
   
Hipokrat, insanların ilk tedavi şeklinin masaj olduğunu söyler. Çünkü ağrıyan bir yerimizi veya bir yere çarpan herhangi bir uzvumuzu hemen ellerimizle ovarız. Masajın temel uygulamalarından olan bu hareketleri, kimsenin öğretmesine gerek olmadan fıtrî bir refleksle yaparız.

Vücudumuzun dış yüzeyi, hareket eden eklemlerimizin arası, kaslarla sarılmıştır. Hayatımızı devam ettirirken, aktif, pasif her durumda kaslar çalışmaktadır. Günlük hayatta yanlış duruş pozisyonları sebebiyle bel, sırt, boyun, kol ve bacakta ağrı ve tutulmalar meydana gelir. Gün boyu ayakta durmaktan, masa başında, bilgisayar önünde çalışmaktan oluşan ağrılar, insan hayatında önemli sıkıntılara sebep olur. Her ağrı, insanda az çok bir depresyon meydana getirir. Yorgunlukla artan bu ağrılar, en sık bel, sırt, boyun, omuz, kol ve bacak kasları tutulmasıyla ortaya çıkar. Görülme sıklığı, yaşla birlikte artar. Masaj, ağrıyı azaltarak yorgunluğu gidermeye yardımcı olur. Ağrıyı hafiflettiği için de, stresli insanları rahatlatır.

Gençlerin çeşitli fizik aktiviteleri veya masa başı çalışma esnasındaki duruşları, bazı kas ağrılarına sebebiyet verir. Bu durumda masaj yararlıdır. Çocuklarda da pek çok sebebe bağlı kas gerginliği, sertleşmesi olabilmektedir. Bebeklerde hiçbir kas tutulması olmasa da, eklem-sinir ve kaslarının gelişmesi için onlara masaj yapılmalıdır.

Masaj, kas ağrılarını en iyi tedavi yollarından biridir. Masajda beyin, endomorfin ve serotonin hormonu salgılar. Endomorfin, ağrı kesici tesir gösterir. Serotonin salgılanması ise, rahatlamaya ve moralin düzelmesine vesile olur. Serotonin artışı, enerji artışına; eksikliği sinirlilik, depresyon ve obeziteye sebep olur. Peygamber Efendimiz'in (sallallahü aleyhi ve sellem), bir arkadaşının omuzlarını ovarak kendisine iltifat ettiği rivayet edilmiştir.

Masajın gerilip sertleşen kasları yumuşattığını, ödemi (şişlikleri) gidererek kas ağrılarını geçirdiğini biliyoruz. Buradaki tesir, biriken sıvıları lenf dolaşımına aktararak ödemi çözme yoluyla; kaslardaki kan dolaşımını artırarak kanda biriken laktik-pürivik asit, histamin gibi metabolizma artıklarını dolaşıma vererek ortaya çıkar.

Masaj, kasları tutan ağrılı bütün durumlarda uygulanır. Kas hastalıklarında ilâç tedavisinin yanında masaj uygulamaları, iyileşme hızını artırır. Kırıklarda uzun zaman alçıda kalan kol, bacak, kalça gibi bölgelere, kırık iyileştikten sonra özel masajlarla güçlendirme uygulanır.

Boyun veya bel fıtığı ameliyatlarından sonra masaj ve fizik tedavi uygulamaları faydalıdır. Balgam çıkaramayan veya yatalak hastalarda sırta vurarak, akciğerlere masaj uygulanır ve balgam vücuttan uzaklaştırılır. Masajın hem kas gevşekliğine hem de kas gerginliğine faydası olur. Masaj, kan dolaşımını ve solunumu düzenler; bağışıklık sistemini güçlendirir; bebeklerin daha rahat uyumasına vesile olur. Büyüme hormonları uykuda salındığı için, büyüme ve gelişmeye müspet tesir eder.

Masaj, her zaman uzuvların uçlarından merkeze doğru yapılır. Burada gaye, ovma veya sıkma yoluyla kanın kalbe dönüşüne uygun baskıyı yapmaktır. Kan dolaşımına zıt yönde masaj yapılmaz. Ayrıca ovma, sıkma, vurma ve sıvazlama şeklindeki masaj; damarlara, sinir, eklem ve tendon gibi hassas bölgelere yapılmaz, sadece kaslara uygulanır. Kemik erimesi hastalığı olanlara, kemiklere zarar verecek şekilde bastırarak masaj yapılmaz. Aksi takdirde kemik kırılabilir. Masajda atardamarlar üzerine de basılmaz. Kemiklere ve ağrılı eklemlere kesinlikle masaj yapılmaz. Eklemlere aktif veya pasif hareketlerle ve merhem sürerek tedavi yapılır. Yaygın enfeksiyonu ve ateşi olanlara masaj uygun değildir. Cilt enfeksiyonu, alerjik yaraları olan hastaların yaralı bölgelerine masaj yapılmaz.

Masaj günün her saatinde yapılabilir. Mide dolu iken yapılması hastayı rahatsız eder. Hamam veya saunalarda sıcağın tesiriyle, kasların gevşemesinden sonra yapılan masajın faydası daha fazla olur. Masajın, spastik ve otistik çocuklara, felçli hastalara iyi geldiği, onlarda fizikî gelişmeye ve ruhen rahatlamaya vesile olduğu bilinmektedir. Ancak tek başına tam şifaya vesile olduğu iddiası abartılıdır.

Masaj nasıl yapılmalı?
Masajın en tesirli ve faydalısı elle yapılanıdır. Elde kan dolaşımımıza ait bir sıcaklık ve manyetizma, dokunma duyusuna ait bir hassasiyet olduğu için, onun ısısını, dokunuşunu ve uygulayacağı basının ayarını hiçbir cihaz tam karşılayamaz. Masaj yapılan kişinin yattığı zemin orta sertlikte olmalıdır. Yumuşak zeminde yapılan masajın zemin esnediği için tesiri azalır. Masaj olacak kişi, kasları gevşek olacak şekilde rahat uzanmalıdır. Sadece omuz, kol gibi bölgelere yapılacak masaj için oturma da yetebilir. Hareketler, art arda üç-beş defa veya gerek görüldüğü kadar yapılmalıdır.

Kol, bacak, sırt ve boyun gibi büyük kaslarda gerginlik fazla ise, buralar sıcak havlu, su torbası, cildi yakmayacak kadar ısıtılmış ütü, saç kurutma makinesi ile yumuşatılır. Ovarken ağrı olmaması için, tatlı badem yağı veya susam yağı kullanılabilir. Sıcak su olan bir tasa, birkaç damla yasemin, lâvanta yağı damlatılıp masaj yapılan kişiye koklatılırsa, masajın rahatlatma derecesi artar. Odada hafif bir klâsik müzik çalınması da faydalıdır.

Boyun masajı; boyun ağrılarında, akut eklem hastalığı ve boyun fıtığı gibi durumlarda masajdan fayda görülüp görülmeyeceğine ve masajın şekline uzman tarafından karar verilir. Beyne giden damarlar ve boyundan çıkan sinirler açısından hayatî önemi olan boyun masajı, gayet yumuşak yapılmalıdır. Öncede belirtildiği gibi sadece kaslar yağlanıp ovularak masaj yapılır. Sertlikler giderilinceye kadar, kaslar 5–6 saniyelik aralıklarla yumuşakça ovulur. Beyne giden kan akımı arttıkça, kişi rahatlar; zihnî verimlilik de artar.

Yüz masajı, herkes için faydalıdır. Günde birkaç defa uygulanan yüz masajı, zihnin açık olmasına, dikkatin uyanmasına yarayacak uyarılara vesile olacağı için insanı zinde tutar. Kendini toparlamak isteyen insanlar, yüzlerini yıkayarak alın, kaş, şakak ve yanaklarını birkaç defa kuvvetle ovarlar. Yüze yapılan masaj, derideki kan dolaşımını artırarak, cildin pembe beyaz bir görünüm kazanmasına ve kırışıklıkların gecikmesine vesile olur. Günde üç-beş defa alınan abdest, ideal bir yüz masajıdır.

Bebek masajı
Bebeklerin masajı, birçok yönden erişkinlerden farklıdır. Bebeklere ısıtıcılar uygulanmamalıdır. Bebeğin yattığı zemin yumuşak olmalıdır. Bebekler bebek yağları ile ovulur. Her anne çocuğuna ayına, yaşına ve vücut şekline uygun masaj yapmalıdır.

Bebek masajı 15 dakikada bitirilir. Bölge bölge yapılır, bir bölge bitirilip, diğer bölgeye başlanır. Hafif basıyla başlanıp, gittikçe artırılır. Aşı sonrası, çocuk huzursuz olacağı için masaj yapılmamalıdır. Bebek aç veya yeni beslenmiş olmamalıdır. Ateşli bebeğe masaj yapılmamalıdır. Oda sıcaklığının 28 derecenin altında olmaması tavsiye edilir.

Bebeklerde masaja baş ve yüzden başlanır. Baş; her iki dört parmak, başın arkasında ve ensede, başparmaklar kaşlarda olacak şekilde iki el arasına alınır. Alın, kaşlar, burun kökü, şakaklara kadar; üst dudak ve çene ise yanaklara kadar orta bir bası ile art arda üç beş defa sıvazlanır. Göğüs masajında göğüs, kitap sayfalarını iki elle düzeltir gibi ortadan koltuk altına kadar sıvazlanıp ovulur. Çocuk, kaburgaların altından, karşı omuzlarına kadar iki taraftan çapraz okşar gibi sıvazlanır. Kollar, uçlardan yukarı doğru sağma hareketi, sıkma, ovma şeklinde veya iki elin arasında burma veya oklava döndürür gibi ovulur. Avuç içi, parmaklar tek tek açılıp ovulur. Bütün bu masajlar, çocukların hassas fizikî yapıları göz önüne alınarak, çok dikkatli ve yumuşak bir şekilde yapılmalıdır.

Karna, su dalgası gibi iki el sırayla, yukarıdan aşağı sıvazlama uygulanır. Çocuğun sağ kasığından sol kasığına kadar daire çizilerek, el ile basılıp çekilir. Parmaklarla yürüme hareketi yapılarak, bağırsaklar çalıştırılır. Bacaklarının bisiklet çevirir gibi ve yukarı aşağı hareketlerle çalıştırılması, çocuğun bağırsak hareketlerine fayda sağlar; bebek, gazını daha rahat çıkartır.

Bacaklarda aşağıdan yukarıya doğru sıvama, burma, sıkma uygulanır. Ayak parmakları ve tabanı ovulur. Sırta, ovma, basma, vurma, sıvazlama şeklinde, omurlara zarar vermeden, omurların iki yanına masaj yapılır. Bebeklerin boynuna el ile masaj yapılmaz, boyun tek parmakla nazikçe ovulur. Ellerden tutularak karşı tarafa çapraz getirilerek, yukarıya kaldırılıp aşağı indirilerek, yanlara açılarak jimnastik hareketleri yaptırılır. Bacaklara jimnastik hareketleri, hareket açıları zorlanmadan, bilek, diz ve kalçadan yaptırılır.

Merhem ve yağlar
Ağrılı hastalara masajdan sonra antiromatizmal merhemler sürülür. Merhem hafif yedirilerek bırakılır. Eklem ve tendonlara masaj yapılmadan doğrudan merhem sürülür. Masaj yaparken veya masajdan sonra bazı yağların kullanılması tavsiye edilmektedir. Kuru ciltlere; kuşburnu, üzüm çekirdeği yağı; romatizmal kas ağrıları olanlara, keten tohumu yağı faydalıdır. Yüz masajında ceviz yağı, hücre yenilenmesine vesile olur ve kırışıklıkları giderir. Saçlı deriye uygulanırsa saç diplerini besler. Saçlı deriye yapılan masaj, kan dolaşımını artırarak, saç dökülmesi ve beyazlamasını azaltır. Gül yağı; hücre yenilenmesine katkı sağlar, cildi sıkılaştırır, doğum lekesini giderir. Kakao yağı; antioksidan tesirlidir. Cildin esnekliğini sağlar. Doğum lekelerini kapatmada faydalıdır. Badem ve fındık yağı; E, B vitaminlerini ihtiva eder, onarıcıdır. Gebelikte oluşan cilt çatlaklarının iyileşmesine katkı sağlar.

Kim yapmalı?
Masaj yapan kişi sağlıklı olmalıdır; elleri soğuk, mantarlı; tırnakları uzun olmamalıdır. Parmak ve bilekte masaj yapılanı rahatsız edecek bir takı bulunmamalıdır. Bebek ve çocuklara annelerinin masaj yapması tavsiye edilmektedir. Önce bir uzmandan veya güvenilir ilmî bir kaynaktan doğru masajın nasıl yapılacağı öğrenilmelidir. Bebeklere her gün, diğer çocuklara haftada bir iki defa veya lüzumu hâlinde masaj yapılmalıdır.

Psikiyatrik rahatsızlığı olanların, masaj yapması, yaptırması birtakım mahsurlar taşır. Ancak uzmanlar tarafından masajın faydalı olacağı belirtilmiş ve bu, hekim tarafından onaylanmışsa; şekline ve süresine, kim tarafından ve kimlerin refakatinde yapılacağına yine uzmanlar tarafından karar verilerek, masaj yaptırılabilir.

Ev içinde gençlerin yaşlılara veya aile fertlerinin birbirine masaj yapması, bir sevgi, saygı ifadesi ve değer verme olarak algılanır. Orta ve ileri yaşlardaki anne-baba ve diğer akrabalara; torun, evlât, yeğen gibi yakınlarının masaj yapması yerinde olur. Masaj hiçbir zaman yalnız ortamlarda yapılmamalıdır. Çocuklara, yalnız ortamlarda yabancıların masaj yapmasına asla izin verilmemelidir.

Fuhşa ve ahlâksızlığa zemin hazırlayacak -özellikte insanın mahrem bölgelerine yapılacak- masajdan özenle kaçınılmalıdır. Günümüzde ticarî bir sektör hâline gelen masajla dinlenme, gevşeme ve tedavi merkezleri; ahlâkî çürümeye yol açabilecek ciddi riskler taşımaktadır. Bu tür mekânların, tarih boyunca ahlâksızlığın beslendiği ve geliştiği yerler olduğu ve toplumların mânevî çöküşünde fevkalâde büyük roller oynadığı asla unutulmamalıdır.
 

Bu haber 1,926 defa okundu.