Eklem kireçlenmesine iyi gelen gıdalar!

12 Eylül 2011 10:18 tsi
Hangi meyve ve sebzeler eklem kireçlenmesi riskini azaltıyor?

Prof. Dr. Erdem YEŞİLADA / Star
eyesilada@yeditepe.edu.tr

Halk arasındaki adıyla kireçlenme ya da bilimsel terminolojide osteoartrit (OA), özellikle yaşlılık dönemlerinde sık olarak görülen ve hareket güçlüğüne yol açan bir eklem hastalığı. Nedenleri henüz tam olarak bilinmiyor; kalıtım yani ailesel yatkınlık OA vakalarının yaklaşık yarısında karşılaşılan bir etken. OA gelişiminde belirlenen bir diğer etken ise şişmanlık. Yapılan çalışmalar beden-kitle indeksi arttıkça özellikle dizlerde kireçlenme riskinin arttığını gösteriyor. Henüz bu konuda açıklayıcı bir neden-sonuç ilişkisi bulunmuyor; yapısal hormonal (leptin, adinopektin vb.) veya diğer çevresel nedenler üzerinde duruluyor.

Araştırma sayısı çok az

Kişinin beslenme şekli sadece beden-kitle indeksinin normal sınırlar içerisinde tutularak OA riskini azaltması bakımından değil, aynı zamanda bazı risk etkenlerinin azaltılması bakımından da önemli. Örneğin serbest oksijen radikalleri kıkırdaklarda oksidatif hasara yol açıyor. Nitekim yapılan deneysel ve klinik çalışmalarla antioksidanların bu zararlı oksijen radikallerini gidererek OA riskini azalttığı ortaya konuldu. Bu bakımdan C vitamini, E vitamini ve beta karoten gibi antioksidan özellikte vitamin/provitaminler kireçlenmenin önlenmesi ve şikayetlerin hafifletilmesi bakımından öneriliyor. Ancak antioksidan etkili olanlar haricinde diğer bitki bileşenlerinin OA gelişimi üzerinde etkisini değerlendiren çalışma sayısı çok az. Bunun başlıca nedeni insanların yedikleri tüm besinlerin içeriğinin ayrı ayrı izlenmesinde karşılaşılan güçlüğün yanı sıra çevresel ve kalıtımsal etkenlere bağlı olarak ortaya çıkabilecek farklılıklar olarak gösteriliyor.

Kalıtımsal etkenlere bağlı farklılıkları bertaraf edebilmek için ikiz kadınlar üzerinde bir saha çalışması yürütülmüş. Bu suretle ikiz çiftler arasında yaşa ve cinsiyete bağlı etkenler de giderilmiş. İngiltere’de yürütülen bu çalışma için gönüllüler basın kampanyalarıyla bulunmuş ve hastanede radyolojik (el, kalça ve diz eklemi açıklığı) ve kan analizleri yapılarak çalışmaya dahil edilmiş. Daha sonra bilimsel bir beslenme anketi (131-Food Frequency Questionaire) uygulanmış. Beslenme kategorileri ‘meyve ve sebze bakımından zengin’, ‘yüksek alkol kullanımı’, ‘geleneksel İngiliz mutfağı beslenme’, ‘diyet programı uygulama’ ve ‘düşük et tüketimi’ gibi beş ana başlık altında değerlendirilmiş.

Denemenin hiçbir zararı yok

Bilimsel ölçüm yöntemleriyle değerlendirilen anket sonuçları radyolojik ve biyokimyasal bulgularla birlikte yorumlandığında meyve ve sebze bakımından zengin beslenmenin kalça kireçlenmesi riskini azalttığı görülmüş. Bu bulgunun ardından meyve ve sebzeler gruplandırılarak hangilerinin daha yararlı olabileceğine yönelik sorgulama yapılmış. Sarımsak ailesi (soğan, sarımsak, pırasa), lahana ailesi (brokoli, karnabahar, Brüksel lahanası, lahana), yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, marul), sarı renkli sebzeler (havuç, domates), patates (cips veya kızarmış), diğer sebzeler (suteresi, maydanoz, mısır, avokado, pancar kökü, tatlı biber, mantar), narenciye meyveleri (limon, portakal, greyfurt) ve diğer tip meyveler (elma, muz, şeftali, armut, kavun, üzüm ve kuru meyveler). Sonuç olarak sarımsak tipi sebzeler ve diğer tip meyvelerin tüketilmesinin kalça kireçlenmesini önleyici rolü bulunduğu tespit edilmiş. İlginç olan bulgu ise bu iki grup sebze-meyvenin diz ve el eklemleri kireçlenmesinde etkisiz bulunması.

Araştırmada elde edilen bu bulgular, sarımsak grubu sebzelerin etkili bileşeni olarak bilinen diallil disülfitin kireçlenmede rol oynayan bazı parametreler (matriks metaloproteinazlar) üzerinde etkisini gösteren deneysel çalışmalarla da doğrulanmış. Sonuç olarak kalıtımsal mirasımızın dışında yaşam şeklimiz, çevremiz, yediklerimiz ve içtiklerimiz nasıl bir yaşam süreceğimizi belirleyen başlıca etkenler. Hiç şüphesiz sarımsak ailesi sebzeleri ve narenciye harici meyveleri bolca tüketerek kalça kireçlenmesinin önüne geçmek mümkün olamaz. Ancak riski  azaltıcı bir etken olarak bu tip bir beslenme uygulamanın hiçbir zararı yok.



Bu haber 4,460 defa okundu.