Uykusuzluğun çaresi bulundu!

1 Şubat 2009 14:38 tsi
Çağımızın en önemli rahatsızlıklarından biri olarak kabul edilen uykusuzluk kanser ve kronik hastalıklara zemin hazırlıyor! Peki uykusuzluğun sebebi ne, uykusuzluktan nasıl kurtuluruz? Yard. Doç. Dr. Aysun Çetin anlatıyor.

Uyku sağlıklı ve verimli bir yaşam için hayati önem taşıyor… Peki ne oldu da çağın en önemli hastalığı uykusuzluk oldu? İşte uykusuzluk, nedenleri ve çareleri konusunda merak edilen tüm soruların cevapları… Ve uykusuzluk çekenlere derin, dinlendirici bir uyku için özel formüller…
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya ve Klinik Biyokimya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Aysun Çetin iyibilgi’nin sorularını yanıtladı.

-Uykusuzluk bir hastalık mıdır?

“İnsan ömrünün yaklaşık üçte biri uykuda geçer. Uyku yaşamın bir parçasıdır. Uyku olmazsa insan yaşayamaz. Gün boyunca hem ruhen hem de bedenen insan yorulur, dinlenmek içinse uyku şarttır. Ama uyku sadece bedenen ve ruhen dinlenme amacına yönelik değildir. Uykuda, gün boyu zihnimize ulaşan bilgilerin, duyguların da tasnif edilmesi, önem sırasına konması, önemli bölümünün çöp tenekesine atılması gerekir. Beyin bir sonraki güne hazırlanır. Uykularınız düzenliyse genellikle ruh sağlığınız da yerinde demektir. Aşırı uyku ya da uykusuzluk, ruhunuzun derinliklerinde bir sorun olduğunun, belki bir ruhsal bozukluk içinde olduğunuzun göstergesidir.”

-İnsanlarda uykusuzluk sorunu nasıl ortaya çıkar ve beraberinde ne gibi sorunlar doğurur?

“Çağımızın en önemli rahatsızlıklarından biri olarak kabul edilen "uyku bozukluğu", önlem alınmadığı takdirde ölümle bile sonuçlanabilir. Yapılan araştırmalarda uykusuzluğun, tansiyonu yükselttiği, hormon ve kan şekeri seviyelerindeki değişiklikleri tetiklediği görülmüştür. Uykusuzluk, kalp hastalığının yanı sıra kanser, şeker hastalığı ve aşırı şişmanlık gibi sorunlara da yol açabilir. İsveç’te bir grup araştırmacı, sonbaharda saatlerin geri alınmasıyla, bir saat daha fazla uyunmasının, kalp krizi oranını %5 düşürdüğü sonucuna varmıştır. Araştırmacılar, ilkbaharda saatlerin ileri alınmasıyla kaybedilen bir saat uyku yüzünden kalp krizi riskinin %6 oranında arttığını öne sürmektedirler. Uykunun bedeni iyileştirici bir etkisi vardır. Uykusuzluğun büyük sağlık sorunlarına yol açtığı bir gerçektir. Düzenli olarak her gece 8 saat uyumak, yıl boyunca kalp hastalığı riskini düşük tutmaya yardımcı olmaktadır.
Ayrıca trafik kazalarının birincil nedenleri arasında yer alan dikkatsizlik, dalgınlık ve refleks azalmasının uykusuzluk kaynaklı olabileceğini özellikle vurgulamak istiyorum.”

-Uykusuzluk kronik hastalıklara zemin hazırlar mı?

“Uyku bozukluklarında en sık rastlanan problem horlama ve onun bir ileri adımı olan uyku apnesidir. Yerleşik inanışlar, horlamanın bir güç ve erkeklik belirtisi olduğunu göstermektedir. Ancak horlamak aslında yarı boğulmak anlamı taşır. Çünkü horlama esnasında nefes yolları kısa bir süreliğine de olsa tıkanır. Horlamanın bir ileri aşaması ise uyku apnesi yani nefesin kısa bir süreliğine de olsa durmasıdır! Ne yazık ki bu iki problem toplumumuzda insanlar tarafından çok ciddiye alınmıyor. Ancak problemler kalp hastalıklarına yol açmakta, tansiyonu yükseltmekte, kalbe ve beyne giden oksijeni azaltmaktadır. Hatta uykuda ölümlerin ardında bazen uyku bozukluklarının yattığı da tespit edilmiştir. Kronik uykusuzluk çekenlerde başka sorunlar da ortaya çıkabilmektedir. Yüksek kan basıncı, performans yetersizliği, mide bağırsak şikayetleri, cinsel fonksiyon bozuklukları ve astım da bu sorunlar arasında sayılabilir.”

-Uykusuzluğa sebep olan etkenler nelerdir?

“Tıp dilinde insomnia denilen uykusuzluğu sebep olan etkenler çeşitlidir. Örneğin yorgunluk, mide şişkinliği, hazımsızlık, zayıflatıcı veya uyarıcı ilaçlar, fazla sıcak, rahatsız edici ışık, gürültü ,sinir bozukluğu, fazla miktarda çay, kahve veya sigara içmek, ağrılar, kalp veya akciğer hastalıkları, ateş, kaşıntı, günlük olayların etkisi, yatağın uygun olmaması, tedirginlik gibi nedenler uykusuzluğa neden olur. Kişi kaygılı bir durumda ise, stres, gerginlik ve endişe uykuya dalmayı geciktirebilir. Uykusuzluk çeken kişi kaygılarının farkında olamayıp, iç dünyasındaki çatışmaları yok sayıp ya da bastırıp, bunu uyku bozukluğuna çevirmiş olabilir. Yeteri kadar gevşeyemediği için uykuya geçemez ya da uykusundan sıçrayarak uyanabilir. Bazen uykuyu, zamanı boşa harcamak, kişinin kendi üzerindeki denetimini kaybetmesi, çevreyi kontrol edememe ve hatta ölüm gibi tanımlayarak da uyku bozukluğu oluşmaktadır.

Uykusuzluğu doğuran nedeni bulmak gerekir. Basit uykusuzluklarda yatmadan önce sigara, çay, kahve gibi şeyler içmemek, müzik dinlemek, yatak odasını havalandırmak, bir bardak sıcak süt içmek ve sıcak banyo yapmak çok faydalıdır.”

-İnsanların doğal olarak ihtiyacı olan uyku süresi nedir ve uyku insan vücuduna neler kazandırır?

“Yetişkin bir insanın günlük uyku gereksinimi yedi sekiz saat kadardır. Ancak bu süre kişilere göre önemli değişiklikler gösterir. Kimileri günde üç saat uykuyla sağlıklı ve zinde bir yaşam sürdürürken, bazılarıysa günde sekiz dokuz saat uyudukları halde kendilerini dinlenmiş hissedemezler. Bazı araştırmacılara göre, sıkıntılı ve karamsar kişiler daha çok uyumakta, iyimser ve canlı kişilerse uykuya daha az gereksinim duymaktadır.  Şüphesiz az ya da çok herkesin uykuya gereksinimi vardır. Uyumadan sağlıklı bir yaşam sürdürmek olanaklı değil. Laboratuar çalışmaları uzun süre uykusuz bırakılan kişilerde önemli ruhsal ve bedensel sorunlar ortaya çıktığını göstermektedir. Altmış saat uykusuz kalan kişilerde boyun kaslarında güçsüzlük ve ellerde titreme görülmekte, kişi sendelemeye ve sallanmaya başlamakta,doksan saati aşan uykusuzluk durumundaysa kişinin gözüne hayaller görünmeye başlamakta, içinde bulunduğu zamanı ve nerede olduğunu bilemez hale gelmektedir. Bu belirtiler bir iki gün uyumakla geçmektedir.  Bu denli önemli bir mekanizmada meydana gelen bozukluk ve aksaklıklar doğal olarak kişinin yaşamını ciddi biçimde etkilemektedir.”

-Rahat, derin ve dinlendirici bir uyku için neler yapılabilir?

“Yatmadan iki saat önce bilgisayar ve televizyonun başından kalkın. Televizyon seyrederek uyumaya çalışmayın.

Yatak odanızı sade, az eşya bulunan, hafif renklerle donatılan ve sadece yatmak için kullanılan bir oda haline getirin. Müzik seti, televizyon, bilgisayar bulundurmayın.

Akşam yağlı yemeklerden kaçının. Mide akşamları mümkün olduğunca boş olmalı. Bisküvi, ballı ılık süt ve pirinçli bir besin de rahatlatıp uykuya dalmayı kolaylaştırır.

Uykunuz gelince yatağa gidin. O süreyi geçirdiğinizde uyumanız zorlaşır.

Uykunuz gelmiyorsa yatacağım diye kendinizi zorlamayın. Aynı saatte uyumak için eşinizle birbirinize baskı yapmayın.

Gözlerinizi kapayıp koyun saymayı bırakın. Kendinizi serbest bırakıp gözlerinizi açın, uykunuz gelmiyorsa kalkıp germe hareketleri yapın, odadan çıkıp dergi okuyun.

Nikotin, çay, kahve, alkol uykuyu kaçırdığından akşamları tüketilmemeli.

Çok sıcak odada uyumak güçtür. İdeal oda sıcaklığı 18-20 derece olmalı.

Ilık duş gevşemeye ve uyumaya yardımcıdır.” 
 
Röportajın ikinci bölümü: 'Mucize hormon: MELATONİN' okumak için tıklayınız

Bu haber 12,447 defa okundu.