Şerbetçiotunun menopoza etkisi!

25 Şubat 2011 10:00 tsi
Şerbetçiotu bitkisi menopoz şikayetlerini hafifletiyor mu?

Fitoöstrojenler son yıllarda en çok dikkati çeken ve tartışılan bitki bileşenlerinden biri. Sanıldığının aksine kadınlık hormonu östrojenle yapısal benzerliği bulunmuyor; kimyasal olarak polifenolik ya da lignan tipi bileşikler, ancak östrojenin etkisini taklit ediyor. Dolayısıyla gerek saha çalışmaları (epidemiyolojik) gerek deneysel çalışmalarla fitoöstrojen bakımından zengin besinlerin ve bitkisel ürünlerin kullanılmasının östrojen eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan rahatsızlıkların önlenmesi ve şikayetlerin hafifletilmesinde yararlı olabileceği ileri sürülüyor.

Söz konusu şikayetlerin başlıcaları menopoz problemleri, prostat ve göğüs kanserleri, kemik erimesi (osteoporoz), kalp ve damar hastalıkları. Çeşitli gruplar tarafından yürütülen klinik çalışmalarda alınan farklı sonuçlar nedeniyle fitoöstrojenlerin etkili olup olmadığı hususunda tartışmalar yapılmaktadır. Ancak iyi planlanmış klinik çalışmalarda özellikle sıcak basması gibi hafif ve orta şiddette vazomotor şikayetlerin giderilmesinde etkili olduğu net bir şekilde görülmektedir. Nitekim Kuzey Amerika Menopoz Birliği tarafından fitoöstrojen formülasyonlarının bu konudaki etkinliği kabul edilmiş ve tedavide kullanılması önerilmektedir. Daha önce soya fasulyesi ve soya ürünlerinde (soya sosu, soya proteini) bulunan izoflavonların etkilerinden bahsetmiştim.

YATIŞTIRICI ETKİSİ FARK EDİLDİ

Şerbetçiotu, bira endüstrisinde kullanılmakta ve bu nedenle yaygın kültürü yapılmaktadır. Tarlada bitkiyi toplayan işçilerde görülen uykulu durum nedeniyle yatıştırıcı etkisi dikkati çekmiş, özellikle kediotu kökü (valeriana) veya passiflora bitkisiyle birlikte uyku sorunlarının giderilmesinde güvenilir bir yatıştırıcı olarak kullanılmaya başlanmıştır. Şerbetçiotunun fitoöstrojen etkisinin tespit edilmesi ise yeni. Deney hayvanları üzerinde yapılan bir deneysel çalışmada içerisindeki bir flavonoitin (8-prenilnaringenin) kuvvetli fitoöstrojen etkili bileşen olduğu ortaya konulmuştur.

Yeni yayımlanan bilimsel tasarımlı (randomize, çift körlü, plasebo kontrollü, çaprazlama) bir klinik çalışmada şerbetçiotunun insanlar üzerinde etkinliği de ispatlanmıştır. Finlandiya’da yapılan çalışma menopoz sonrası dönemde 45 ile 60 yaşları arasında 36 sağlıklı gönüllü üzerinde yürütülmüş. Araştırmanın birinci bölümünde sekiz hafta süreyle gönüllülere şerbetçiotu kapsülü ya da yalancı ilaç verilmiş. Bu süre sonunda gönüllülerin şikayetlerindeki değişim bilinen bilimsel sorgulama teknikleriyle izlenmiş. İki grupta da gelişimin fazla belirgin olmaması gözlemlenmiş. Ama çaprazlama uygulamasıyla daha önce yalancı ilaç verilen gruba şerbetçiotu ve şerbetçiotu verilen gruba ise yalancı ilaç verilerek tekrar sekiz hafta uygulama yapılmış. Toplam 16 haftalık uygulama sonucunda şerbetçiotu verilen grupta incelenen vazomotor şikayetlerin (sıcak basması gibi) belirgin bir şekilde azaldığı tespit edilmiş.

Şerbetçiotunun son derece güvenilir bir bitki olduğu ve herhangi bir risk bildirimi bulunmadığı göz önüne alındığında gerek kadınlarda menopoz döneminde ve gerek erkeklerde prostat şikayetlerinin (prostat hiperplazisinde) giderilmesinde güvenle kullanılması düşünülmelidir.

Prof. Dr. Erdem YEŞİLADA / Star
eyesilada@yeditepe.edu.tr

Bu haber 1,662 defa okundu.