A’dan Z’ye geri dönüştürme rehberi

12 Ocak 2011 09:21 tsi
Evsel, teknolojik atıklarınızdan nasıl kurtulursunuz? Hem çevreye hem de geri dönüşümü nasıl sağlayabilirsiniz bu haberde...

Atık yağların çevreye zararını bildiğim için aylardır evde yağ biriktiriyordum ama nereye vereceğimi bilmiyordum. Sonunda gazetenin yemekhanesine yanaşan atık bitkisel yağ toplama aracını gördüm. Eski bilgisayarımı da geri dönüşüme verecek yeri bulmak çok zaman aldı. Artık kullanmadığımız bir kanepe için de yine bireysel çözüm bulmak zorundaydım. Düşündüm de ben bu kadar zorluk çektiysem en iyisi herkese faydalı bir rehber çıkarmak...

AMBALAJ ATIKLARI
(Plastik-metal-cam-kağıt)

Evinizden en büyük çöp, ambalaj atıklarıyla çıkar. Eve aldığımız hemen her şeyin bir ambalajı var. Bir haftada bir evden çıkan ambalaj atığının belinize kadar gelen koca bir torbayı doldurduğunu gördüğünüzde aslında evinizden gıda çöplerinden çok ambalaj atığı çıktığını fark edeceksiniz. Patatesin kabuğu, yemek artığı, elmanın çöpü, armudun sapından korkmayın, onlar zaten doğal atıklar. Ama ambalaj çöplerini mutfak çöpüne atmanız hem doğaya büyük yük getiriyor hem de yeniden kullanılabilecek malzemelerin kaybı demek. Biz belediyemizin ÇEVKO ile yaptığı uygulama sayesinde yaklaşık üç yıldır evimizde ambalaj atıklarını ayrı olarak topluyor ve atıyoruz. Toplama aracı haftada bir belirlenen saatte gelip ambalaj atıklarını alıyor ve bir sonraki hafta için bize çöp poşetleri bırakıyor. Apartmanımızda şimdilik bu uygulamaya sadece iki daire katılıyor. Bu konuda yetkilendirilmiş iki kurum var: Biri 25 ilde 89 ilçe belediyesi ile kaynakta ayrı toplama uygulamaları yürüten ÇEVKO, diğeri de şimdilik 7 ilçe belediyebi ile işe başlayan TÜKÇEV. Bu vakıflar belediyelerle protokoller imzalayarak düzenli toplama yapılmasını sağlıyor. Eğer belediyeniz poşetlerle düzenli toplama yapmıyorsa yakınlarınızda geri dönüşüm kumbaraları olup olmadığına bakın. Büyük marketlerde ambalaj atıkları için kutular var. Alışverişe giderken atıklarınızı markete götürebilirsiniz. Hiçbir şey yapamıyorsanız ve atıklarınız normal çöp konteynırına gidecekse ambalaj atıklarını en azından gıda çöplerinden ayrı poşetleyin.

ELEKTRONİK ATIKLAR
(Bilgisayar-cep telefonu-televizyon-beyaz eşya)

Bunlar ambalaj atıkları gibi her gün attığımız şeyler değil ama içlerinde hem geri dönüştürülebilir değerli malzemeleri hem de doğaya ve insana zararlı bazı maddeleri barındırıyorlar. Beyaz eşyada birçok firma ‘eskisini ver yenisini al’ kampanyalarıyla atıkları zaten topluyor. Ama yeni bir ürün almayacaksanız o zaman eskisini geri dönüşüme vermek hayli zahmetli. Ben uzun süredir eski bilgisayarımı verecek yer arıyordum. Hala çalışır durumdaydı ama teknolojisi eski olduğu için bir okul kullanabilir diye düşündüm. Sonunda İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atık Yönetim Müdürlüğü’ne bağlı olarak hizmet veren SMILE projesini buldum. Eski bilgisayarları gelip evinizden alıyorlar eğer çalışabilecek durumdaysa biraz daha iyileştirip doğudaki köy okullarına gönderiyorlar. Kullanılamayacak olanlarınsa geri dönüşümünü yapılıyor. Okullardan hala çok talep geliyormuş. (212) 230 05 05
Elektronik atıkları Türkiye genelinde evlerden toplayan bir organizasyon şu anda yok. Taslak halindeki Atık Elektrikli Elektronik Ekipmanların Kontrolü Yönetmeliği yürürlüğe girerse belediyeler, evlerde oluşan elektronik atıkları ayrı toplayacak ve geri kazanım firmaları da toplama noktalarından bunları alacak. Hali hazırda İzmir, İstanbul, Kocaeli, Muğla, Sakarya, Bursa, Edirne, Tekirdağ gibi bazı il merkezleri veya ilçelerde belediye elektronik atık topluyor veya yönlendirme yapıyor.
Anel Doğa firması elinde elektronik atığı bulunan tüketiciler aradığında kargoyla alımını yaptırabiliyor (262) 353 25 20. Exitcom şirketi de hem kargoyla alım yapıyor hem de elektronik mağazalarına konulan kutularla elektronik atıkları topluyor (262) 352 36 76. Media Markt, Electroworld ve Teknosa’nın mağazalarında da elektronik atıklar toplanıyor. Bu mağazalar aynı zamanda yeni bir ürün aldığınızda eskisini de evinizden teslim alıyorlar. Ankara’daki Evciler Madencilik ise bir diğer büyük toplayıcı (312) 395 44 55.

BİTKİSEL YAĞLAR
(Yemeklerde kullanılan her türlü bitkisel yağ)

Bitkisel yağı, adında bitki kelimesi var diye doğaya zararsız zannetmeyin. Öncelikle apartmanınızın atık su kanallarını tıkıyor sonra da yeraltı sularını kirletiyor. Ama evlerden atık yağ toplama işi en zor atık alanlarından biri. Yağların büyük bölümü yemek tesislerinden toplanıyor. Alternatif Enerji ve Biyodizel Üreticileri Birliği (Albiyobir) bu işi Türkiye genelinde yapıyor. Toplanan yağlar Türkiye’nin her bölgesinde bulanan Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan lisanslı yedi geri kazanım tesisine ulaştırılıyor. Türkiye’de Biyodizel’e ÖTV konduğu için fiyat motorinin üzerine çıkıyor, biyodizel üretimi karlı olmaktan çıktığı için de bu yağlar şu anda endüstriyel yağ üretiminde kullanılıyor.
Evlerdeki atık yağlar yasal olarak belediyelerin sorumluluğunda. Belediyelerin toplayıcı firmayla sözleşme yapmaları gerek. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Bursa Nilüfer, İstanbul’da Beşiktaş, Kadıköy (414 38 15) ve Şişli (444 1 568) gibi bazı belediyeler ‘Alo Atık’ hatları arandığında gelip evlerden yağları alıyorlar.
Toplama yapılmayan bir belediye sınırlarındaysanız Albiyobir’in numarası (312) 472 12 66’yı arayarak kendi ilinize yakın merkezlerini öğrenebilirsiniz. Beş litre atık yağ biriktirdiyseniz uygun bir günde gelip alıyorlar. En iyisi apartman veya site olarak topluca biriktirmeniz.
Ezici firması da İstanbul’un Anadolu ve Avrupa yakasında birer araçla evlerden bitkisel atık yağ topluyor. Belediyelerle koordinasyonlu bir şekilde her noktaya gün içerisinde ulaşmaya çalışıyorlar ‘Alo Atık Yağ’ hattının numarası: 444 28 45.

ATIK PİLLER
(Şarjlı veya şarj edilmeyen piller)

Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Derneği (TAP) sadece atık pil toplama işi için kurulmuş. Türkiye genelindeki atık pillerin toplanması için belediyeler, pil satışı yapan kurum/kuruluşlar, üniversiteler, eczaneler, OSB’lerle ve gönüllü diğer sivil toplum kuruluşlarıyla protokoller imzalıyorlar. Çevrenizdeki okullarda, büyük ihtimalle pil geri dönüşüm kutuları vardır. Ama bilmiyorsanız bulmak için http://tap.org.tr/atik_pil_toplama_noktalari_nerede-123.html adresine bakabilirsiniz. Yoksa bölgeniz veya kurumunuz için www.tap.org.tr aracılığıyla dernekten atık pil toplama kutusu ve bilgilendirme afişleri temin edebilirsiniz. Toplanan pillerden şarj edilemeyenler belediyelerinin düzenli katı atık sahalarında dernek tarafından inşa ettirilen, sızdırmazlığı sağlanmış, gömme depolarda bertaraf ediliyor. Şarj edilebilir piller ise Türkiye’de pil geri dönüşüm tesisi olmadığından, ihracat lisansı almış firmalar tarafından yurtdışına gönderiliyor.

O DA BİR YEŞİL
Orta düzeyde duyarlıyım
Elif Şafak (Yazar)

Çevre konusundaki en büyük sorunumuz duyarsızlığımız bence. Yeterince bilgilenmiyoruz, önemsemiyoruz, umursamıyoruz. Daha fazla bilgilenmeye ihtiyacımız var. Çevrecilik bence küçük adımlarla başlar. Evlerimizde, kendi özel alanlarımızda temiz ve titiz insanlarız. Kamusal alanı da kendi evimiz gibi görmeye başladığımızda çok şey düzelecek. Bu konuyu önemsiyorum, yazılarımda dile getiriyorum ve daha fazla destek vermek istiyorum. Kendimi teoride ve pratikte orta düzeyde duyarlı bir çevreci olarak görüyorum. İlerlemem lazım. Atık geri dönüşüme dikkat ediyorum, bu bir alışkanlık meselesi. Alışınca zaten öyle devam ediyor. Su tasarrufu yapıyorum, enerji tasarrufu da.

Bİ’ŞEY YAPMALI
Toprak kaybı gelecek kaybıdır

David R. Montgomery’nin inceleme ve araştırma kitabı ‘Toprak: Uygarlıkların Erozyonu‘ İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıktı. Washington Üniversitesi’nde Dünya ve Uzay bilimleri profesörü olarak görev yapan Montgomery’nin kitabı, henüz çok büyük bir tehdit olarak görülmeyen toprak kaybının önemine dikkat çekiyor. Montgomery; erozyonun dünyayı nasıl yok ettiğini ve bu tehlikeli yok oluşa engel olmak için nasıl yöntemler uygulanacağını anlatıyor.

HAFTANIN GÜZELİ
Atık sanak olunca

Bersay İletişim Enstitüsü, yapıtlarıyla çevre sorunlarına dikkat çeken ve atık malzeme kullanan sanatçıların eserlerinden oluşan ‘Atık Sanat Olunca’ sergiler dizisinin yenisine ev sahipliği yapıyor. Maria Sezer, Roş, Serap Başol, Lale Çavuldur ve Gökte’nin eserlerinin yer aldığı sergi 15 Ocak 2011 tarihine kadar İstanbul Esentepe’de bulunan Bersay İletişim Enstitüsü’nde gezilebilir.
 

Bu haber 2,405 defa okundu.