Kripto’ya dikkat!

18 Ağustos 2008 12:26 tsi
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta, insanlara kirlenmiş sulardan ve yiyeceklerden bulaşan, tam ismi kriptosporidium olan, kısaca ‘kripto’ denilen mikrop konusunda uyarıda bulundu.

Başlığa bakıp da bizim doktor da mı Ergenekon’a bulaşıyor, siyasete hevesleniyor... sanmayın. Bu kripto bildiğiniz kriptolardan değil, bambaşka bir şey. Bu bir mikrop, daha doğrusu bir parazit. Aslında tam ismi kriptosporidium, ama kısaca ‘kripto’ deniyor.

Yaz günleri de kriptoların en çok hastalık yaptığı mevsim. Çünkü, bu parazit insanlara kirlenmiş sulardan ve yiyeceklerden bulaşıyor. Hasta kişilerin dışkısıyla kirlenmiş suların içilmesi, yiyeceklerin yenmesi veya kirli sulara girilmesi... yüzülmesi bulaşma için yeterli oluyor. Özellikle de genel kullanıma açık havuzlar, su parkları... bu bakımdan en önemli bulaşma kaynakları.

Parazitlerin suda uzun süre canlı kalabilmeleri, dezenfeksiyona dirençli olmaları ve parazitin hasta kişi iyileştikten haftalar sonra da dışkı ile atılmaya devam etmesi hastalığın bulaşıcılığını artırıyor.
Bu parazite dünyanın her yerinde rastlanmakla beraber, sebep olduğu bağırsak enfeksiyonu temizlik kurallarına tam uyulmayan gelişmekte olan ülkelerde daha fazla görülüyor. Parazit, içme ve kaynak suları, göl, havuz ve su parkları gibi su bulunan çok değişik ortamlarda bulunabiliyor.

Ülkemizde de özellikle küçük çocuklardaki ishállerin etkenlerinden biri. İzmir’de akut ishali olan 118 çocuk üzerinde yapılan bir araştırmada, hastaların yüzde 15’e yakınında bu parazitin sorumlu etken olarak belirlenmesi, kriptosporidiumun Türkiye için de önemli bir hastalık etkeni olduğunu gösteriyor.

En önemlisi ishal

Hastalığın en önemli belirtileri ishál, ateş, karın ağrısı, mide krampları, bulantı ve kusma. Hastayı en çok rahatsız eden ve hálsiz-bitkin düşüren şey genellikle 1-2 hafta devam eden ishál. Bu, su kaybına karşı daha hassas olan bebeklerde, yaşlılarda, böbrek ve kalp hastalarında, idrar söktürücü ilaç kullananlarda çok tehlikeli sonuçlara yol açabiliyor.
Hastalık bağışıklık sisteminde sorunları olan kişilerde, meselá kanser tedavisi görenlerde, kortizon kullananlarda... ölümcül de olabiliyor.

Alınması gereken tedbirler

Su yoluyla bulaşan bu parazitten kurtulmak için alınması gereken tedbirleri şöylece sıralayabiliriz:
İsháli olanlar hastalıkları geçtikten iki hafta sonrasına kadar havuza girmemelidir.
Havuzda yellenmek doğru değildir.
Havuz suyu ağza alınmamalı ve yutulmamaya dikkat edilmelidir.
Çocuk bezi kullanan çocuklar herkesin girdiği havuzlara sokulmamalıdır. Bu çocukların altı havuz kenarında değiştirilmemelidir.
Herkes ve özellikle de çocuklar havuza girmeden önce mutlaka duş almalı ve özellikle de makat ağzı su ve sabunla iyice temizlenmelidir...
Evcil hayvanlar kesinlikle havuzlara sokulmamalıdır, çünkü kripto hayvanlarda da hastalık yapabilmektedir.
Yemekten önce eller su ve sabunla iyice yıkanmalıdır.

Normal klorlama etkisiz

Parazitin yok edilmesi için en etkili yöntem suların klorlanmasıdır; ancak normal dozlardaki klorlama yeterli olmadığından ‘yüksek doz klorlama’ yapılması gerekir. Burada dikkat edilmesi gereken önemli nokta, klorun bulutsuz günlerde yoğun güneş ışınları tarafından parçalanıp etkisiz hále gelmesidir. Bunun için de havuz klor düzeylerinin sıcak havalarda özellikle öğleden sonra iki saatte bir kontrol edilmesi gerekir.

Gelelim neticeye

Yaz, ishállerin en çok görüldüğü mevsim ve pek çok da sebebi var. İlk akla gelen de besin zehirlenmelerine bağlı isháller; ama serinlemek için girilen havuzlardan... su parklarından bulaşan bir parazitin de ishállere yol açabileceği de bilinmeli ve halka açık bu tür yerler yetkililer tarafından mutlaka ciddi şekilde denetlenmeli ve uygun şekilde klorlanmalıdır.
 
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta / Star

 

Bu haber 1,166 defa okundu.