Doğayla dost bebek odası

20 Temmuz 2010 11:02 tsi
Bebeğinizin sağlıklı, huzurlu, güvenli uyuyabileceği, doğayla dost bir odası olsun ister misiniz?

Dr. Alan Greene'nin "Sağlıklı Bebek Yetiştirme Rehberi" kitabından derlediğimiz yazı dizimizin,

birinci bölümü: Bebeğiniz sağlıklı büyüsün... 

Doğacak olan dünyalar güzeli bebeğiniz için en güzel odayı hazırlamak istiyorsunuz. Duvarların
rengini, odayı nasıl süsleyeceğinizi, onunla bu odada neler yapacağınızı hayal ediyorsunuz. Bu tatlı
hayallerin içine bebek odasını en sağlıklı malzeme ile hazırlama hedefini de alın. Bebeğiniz nefes alacağı, uyuyacağı, besleneceği bu odada tertemiz bir ortamda yaşasın.

Duvar boyasından yer döşemelerine kadar seçeceğiniz her malzeme odanın “havasını” değiştirir.
Bebeğiniz için ayrı bir oda hazırlamayı düşünmüyor ve onu bir beşikle yatak odanıza almayı planlıyorsanız burada vereceğimiz tavsiyelerin tümü yatak odanız için de geçerli. Aslında evinizin her köşesi için Dr. Alan Greene'nin "Sağlıklı Bebek Yetiştirme Rehberi"nde açıkladığı bu bilgilerden faydalanabilirsiniz...

Doğayla Dost Bebek Odası
Evinizdeki herhangi bir odayı doğayla dost bir bakış açısıyla döşemek için aşağıdaki noktaları göz önünde bulundurun:
1. Yerli malı: Ülkenizde, yaşadığınız şehirde, hatta semtinizde üretilmiş malzeme almak nakliye için harcanan yakıt maliyetlerini azaltır. Ayrıca çevreye zararlı gazlar daha az salınmış olur. Ayrıca yerel ekonomiye de katkıda bulunmuş olursunuz.

2. Doğal kaynakları koruyan: Hızla yenilenebilen kaynaklardan elde edilen ürünleri tercih etmelisiniz. Mesela kumaşlar için pamuk, yün, keten; mobilya ve yer döşemesi için ahşap veya bambu gibi. Bu malzeme doğaya bırakıldığı zaman kolaylıkla yok olur. Sertifikalı ormanlardan kesilmiş ağaçlarla üretilen ahşap mobilya ve yer döşemeleri doğal kaynakları koruma konusunda verebileceğimiz en güzel örnek.

3. Geri dönüşümlü: Bazı mobilyalar ve yer döşemeleri geri dönüştürülmüş malzeme ile üretilmiştir. Bu tür eşyalar, dünyamıza bıraktığımız çöpü azaltma konusunda güzel bir çözümdür.

4. Uzun ömürlü: Sağlam bir ahşap dolap düşünün. Siz kullandıktan sonra torunlarınıza kadar kalabilir. Bir kez kullanıp atacağınız veya kısa ömürlü malzeme yerine uzun ömürlü olanları tercih edin. Biraz
kullanır, sonra da atarım diye düşünmeyin.

5. Zehirli gazlar salmayan: Çevreye zarar vermeyen ürünler çevreye zararlı gazlar da salmazlar. Toksik kimyasallarla yapılmış olanlar bu zehirli maddeleri azar azar ev ortamına sızdıracaktır. Bu nedenle her türlü kimyasaldan mümkün olduğunca kaçınmak yerinde olur.

Kurşunsuz Boya Kullanın
Doğayla dost boyalar, boya endüstrisinde standart olarak kullanılan birçokmalzemeden arındırılmıştır. Amerika’da 1978’den önce boyanmış tüm duvarlarda kurşun bazlı boyalar mevcuttur. Bu boyalar iyi durumda ise sorun yok ama soyulmuş, çatlamış, çizilmiş ya da pul pul dökülmüş ise
siz, bebeğiniz ve dünyamız için zararlıdır.

Kurşun insan vücuduna ve havaya genellikle toz zerrecikleri aracılığıyla geçer. Kapı menteşeleri ve pencere pervazlarında bulunabilen kurşun parçaları sürtünme hareketi ile toza dönüşür. Bu tozlar hava aracılığıyla solunur. Toz ayrıca zemine de düşer ve bebek altıncı ayda emeklemeye başladığında ellerine mikroskobik toz zerrecikleri yapışır. Bebek elini ağzına soktuğunda bu zerrecikler ellerinden ağzına geçer. Bu tür tozlar ayrıca pencere ve kapıların dışındaki toprak alanlarda da bulunur.

Boyalarda VOC Gerçekleri:
Uçucu Organik Bileşenler VOC kısaltmasının açılımı “Volatile Organic Compound” dur. Yani
“uçucu organik bileşenler”. Bu uçucu organik kimyasal bileşenler normal şartlar altında havaya buharlaşırlar. VOC’nin kaynağı özellikle boyalarda kullanılan tinerler ve bazı petrol türevi ürünlerdir. VOC çevrenin, özellikle de toprak, yeraltı suları ve havanın kirlenmesine neden olur. VOC’nin
insan sağlığına etkisi de kapalı ortamlarda kendini gösterir. Boyanan bir iç mekânda dış mekâna göre 1000 kat daha fazla VOC değeri ölçülebilir. Bu nedenledir ki VOC değeri çok düşük olan su bazlı boyalar hem sağlık hem de çevre açısından son derece önemlidir.
*Atmosferdeki ozon miktarını yükselterek hava kirliliğine neden olan kimyasalların yüzde 9’u boyalardaki VOC sebebiyle ortaya çıkmaktadır.
*Boyalardaki bazı VOC’ler güneş ışığında nitrojenoksit ile reaksiyona girer ve hava kirliliğine sebep olur. Biz havadaki pusun genelde araba egzozlarından veya bacalardan geldiğini sanırız ama boyalar da bu duruma sebep olabilir.
*Petrol bazlı boya atıkları toprak ve yeraltı sularının kirlenmesine neden olur. Düşük VOC değerine sahip boyalar ise çevre için zararlı maddeler arasında sayılmazlar.
*Yıllarca üst üste petrol bazlı boya kullanılan evlerin duvarlarında biriken kimyasallar duvarda bozulmalar meydana geldiğinde hava, su ve toprağı kirletirler.

Duvar Kâğıtları

Duvar kâğıtlarının dokuları veya desenleri hoşunuza gidiyorsa ve bebek odasının duvarları için düşünüyorsanız, doğayla dost birçok çeşit bulabilirsiniz. Piyasada bambu, rafya, pirinç kâğıt (çeltik sapından), keten, mantar, ararot, jüt ve geri dönüşümlü kâğıt gibi pek çok yenilenebilir kaynaktan elde edilmiş harika duvar kâğıtları görüyorum.

Konvansiyonel duvar kâğıtları, içeriğindeki endüstriyel atıklar, toksik yapıştırıcılar ve kimyasal gazlardan ötürü doğayla dost değildir. Vinil duvar kâğıtlarından özellikle kaçınmanızı öneririm. Vinil üretimi nedeniyle sanayinin en kirli, en zehirli atıklarından biri olan dioksin çevreye salınır. Dioksin besin zincirine dâhil olur; bitki, hayvan ve insanların dolaşım sistemine girer ve kansere yol açabilir. Ayrıca bağışıklık sistemine zarar verir. Vinilin yumuşamasını ve bükülebilir hale gelmesini sağlayan kimyasallar da fatalatlardır. Fatalatlar ise endokrin sistemimize, hormonal yapımıza zarar vermeleri ile bilinirler. Sağlıklı Çocuk Sağlıklı Dünya kuruluşu (eski ismiyle CHEC), web sitesinde yayınladığı bir raporda vinilden “hem çevre hem de sağlık için en kötü plastik” olarak söz etmektedir.

Bebeğinizin diş kaşıyıcısı, biberonu, fincanı, yemek kavanozunda, banyo eşyalarında veya her gece uyuyacağı odanın duvarlarında vinil olmasını istemezsiniz.

Doğayla dost duvar kâğıtları konvansiyonel ürünlere kıyasla bebeğinizin sağlığı için çok daha iyidir. İçlerindeki boya genellikle su bazlıdır; ağır metal ya da VOC (uçucu organik bileşikler) içermezler. Ayrıca çevreye zarar vermezler.

Halılara Dikkat
Duvardan duvara halılar (yeşil malzemeden yapılmış olsalar bile) bebek odası döşemek için pek de uygun sayılmazlar. Halılar, evin hiçbir yerinde birikmesi istenmeyen organizmalar için mıknatıs gibidir. Halı tüyleri; küf, toz, bakteri ve alerjiye neden olan diğer organizmalar için ideal bir saklanma alanıdır.

Ayrıca, duvardan duvara halılar kısa ömürlüdür. Sanayi sektörü istatistiklerine göre her yıl 2 milyon 267 bin ton halı çöp olarak yeryüzüne bırakılmaktadır.

En iyi çözüm, masif ahşap veya doğa dostu başka bir döşeme ile bütün odayı kaplamak; üzerine de temizlemesi kolay ve doğal malzemeden yapılmış küçük bir kilim veya halı örtmektir. 

Ahşap Mobilya
Bu kadar küçük bir insan için bu kadar çok çeşit mobilya olması şaşırtıcı: Beşik, sepet beşik, yatak, alt değiştirme masası, çekmeceli dolap ve benzerleri. Bunların ahşaptan olması da çok daha güzel elbet.
Yalnız tüm tüketiciler gün geçtikçe yok olan ormanlar nedeniyle ahşap mobilya alırken iki kez düşünüyorlar.

Ormanların yok edilişi karbondioksiti tutan ve kullanılır hale getiren tek doğal kaynağın kaybolmasına
ve global ısınmaya neden olan sera gazları sorununun büyümesine sebep oluyor… Ahşap mobilya satın alırken çok dikkatli düşünmemiz gerekiyor. Elbette ormanların yok olması sadece mobilyalar yüzünden değil. Kâğıt ve kâğıt ürünleri gibi birçok başka sebebi de var.

Mobilya satın alırken ormanları da gözetmenin üç yolu var:
1. Geri dönüşümlü mobilya almak
2. Ormanların yaşamasını sağlayacak şekilde kesilmiş ağaçlardan elde
edilen mobilya almak
3. Kaliteli mobilya almak

Bebek Yatağı
Bebeğiniz eve geldiği ilk haftasında günde yaklaşık 16 saatini uyuyarak geçirecek. Bu süre gitgide azalacak olsa da bebekler 1 yaşına geldiklerinde bile günde ortalama 13 saat uyurlar. Bu nedenle bebeğinizin hızla büyüdüğü ilk yılında ona alacağınız eşyaların en önemlilerinden biri de şilte ve çarşaflardır.

Yatak ve Beşik Şilteleri
Sağlık ve çevre açısından düşünürsek doğal malzeme ile yapılmış şilte konvansiyonel olanlara kıyasla çok daha iyidir. Doğal şiltelerin dolgu malzemesi ve kaplama kumaşı temiz, güvenli ve sertifikalı organik pamuk veya yünden olur. Hem kimyasal içermezler hem de ateşe karşı dayanıklıdırlar.
Bebeğinizin vücudu ve yüzü seneler boyunca her gün ve gece o şilteye değecek. Bu kesinlikle yeşil bir tercih yapmanız gereken konulardan biri.

Konvansiyonel Şiltelerle İlgili Bir Uyarı
Bebekleri sırt üstü yatırmak ani bebek ölümü sendromu vakalarını önemli ölçüde düşürmüştür. Nasıl bir yatak kullanılırsa kullanılsın bebeklerin sırt üstü yatırılmalarını tavsiye ediyorum. Bu hastalığın azalma sebeplerinden biri acaba bebeklerin yüzünü konvansiyonel şiltelerden sızan kimyasallardan uzaklaştırmak mı diye düşünüyorum.

Konvansiyonel şiltelerde bulunan ve bebeğinize şilte alırken kaçınmanız gereken bazı kimyasal maddeler şunlar:
• Polivinil klorür (PVC): Bu malzeme bebek şiltelerinin çoğunun yüzeyinde bulunur ve günümüzde kullanılan en zehirli plastik olarak bilinir.

• Fatalatlar: Astım, üreme organı hastalıkları ve kanserle özdeşleştirilirler. Endüstriyel bebek şiltelerinin PVC yüzeylerinin ağırlık bakımından yüzde 30’u fatalatlardan oluşur. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi ile Tüketici Ürünleri Güvenlik Komisyonu fatalat kullanımı hakkında uyarıcı nitelikte raporlar yayınladılar ama bebek şiltelerinin PVC yüzeylerinde hâlâ fatalat bulunmaktadır.

• Zehirli kimyasallar: Bebek yataklarının PVC yüzeyi antimon, arsenik ve fosfor gibi yangın önleyici zehirli kimyasallarla kaplanmıştır. Ayrıca bunlara bakterilere karşı zehir de ilave edilir.

• Poliüretan köpük: Endüstriyel bebek yatağı şiltelerinin dolgu maddesi olarak en çok poliüretan köpük kullanılır. Poliüretan köpük kimyasal katalizörler, yüzey aktif maddeler, bağlayıcı maddeler, pigmentler ve diğer kimyasal katkı maddeleri gibi pek çok problemli madde içerirler. Genellikle bu kimyasalların arasında formaldehit, benzen, toluen ve organotin bileşkeleri gibi toksik maddeler de bulunur.

• PentaBDE: Poliüretan köpük aşırı derecede yanıcıdır. Bu tehlikeyi önleme amacıyla şiltelere zehirli endüstriyel yangın önleyiciler eklenir. Poliüretan köpüklerde en yaygın kullanılan alev almaz kimyasal
madde pentaBDE’dir. Bu kimyasal ise, aşırı hareketlilik ve nörodavranışsal bozuklukların en önemli sebepleri arasında gösterilir. PentaBDA odanın havasına karışabilir. Yakın tarihte Avrupa’da yasaklanmıştır. Kaliforniya eyaletinde ise 2006’da yasaklanmıştır ancak Amerikan hükümeti hâlâ pentaBDA içeren bebek şiltelerinin piyasadan toplatılmasına ilişkin bir adım atmamıştır.

Dünyamız İçin Hangi Bezler Daha İyi?
Bir baba ve çocuk doktoru olarak çok bez değiştirdim. Bana doğal kaynaklarımızı nasıl tükettiğimizi ve atıklarımızla ne kadar çöp doldurduğumuzu öğretmeye yetecek kadar çok.

Kolaylıkla çöpe atılabilen çöp doldurma bezleri (konvansiyonel bebek bezleri) büyük bir çevre sorunu. Peki ya kumaş bezlerin yarattığı enerji, su sarfiyatı ve çamaşır yıkarken kullanılan klora ne demeli? Farklı türde bezlerin yarattığı çevre hasarı pek çok araştırmanın konusu olmuştur.

Bu çalışmaları yapanların arka plandaki zihniyetine göre birbirinden çok farklı sonuçlar elde edildi.
Bugüne dek yapılmış en kapsamlı ve en tarafsız çalışma İngiltere ve Galler’de çevreyi korumaktan sorumlu kamu kuruluşu Çevre Ajansı tarafından gerçekleştirilmiştir. Çalışma kullan at bezler, evde yıkanan bezler ve bir çamaşırhanede yıkatılan bezleri küresel ısınma, ozon delinmesi, smog oluşumu, yenilenemeyen kaynakların yok edilmesi, su kirliliği, asidifikasyon, insan zehirlenmesi ve toprak kirliliği bakımından karşılaştırdı. Çalışmaya, hibrit bez dediğim kanalizasyon dostu, biyolojik yok olma kabiliyetine sahip bezler dahil değildi.

Çalışmaya göre çevreye verilen zarar her üç bez için de toplamda aynı seviyelerde. Çevreye en büyük zarar küresel ısınma, doğal kaynakların yok olması ve asidifikasyon konularında veriliyor. Kullan at bezlerde en büyük zarar üretim sırasında ortaya çıkıyor. Evde yıkanan bezlerde en büyük sorun yıkama ve kurutmada tüketilen elektrik miktarı. Çamaşırhanede yıkatılan bezlerde ise en büyük zararı yakıt ve elektrik sarfiyatı oluşturuyor. Dolayısıyla, Çevre Ajansı’na göre kumaş bez tercih edecekseniz yıkama ve kurutmada harcayacağınız enerji miktarını, taşımada harcanacak yakıt ve ortaya çıkacak emisyonu azaltmalısınız. (Çamaşır konusunda daha detaylı bilgi için yedinci bölüme göz atın.) Kullan at bezleri tercih ederseniz, daha önce bahsi geçen ekolojik bezler gibi yeşil üretim yapılan türlere odaklanın.

Çevre Ajansı’nın araştırması bugüne dek yapılan diğer araştırmalara göre daha detaylı olsa da hâlâ noksanları var. Mesela sadece çok kullanılan markaları incelemiştir, yeşil alternatiflere göz atmamıştır. Üretim aşamasında yapılacak tercihleri değerlendirmemiştir: Çöp dolduran bezlerin plastik hammaddelerinin elde edildiği petrol kuyularını, ahşap hamurunun elde edildiği ormanları ve pamuk daha kumaş haline gelmeden önceki pamuk tarlalarını işin içine katmamıştır. Zehirli kimyasallarla üretilen pamukla organik pamuk arasında; sürdürülebilir ormancılık ve sorumluluk alınmadan yapılan ormancılık arasında; dioksin üreten klor gazıyla ağartılmış ve ağartıcı kullanılmamış bezler arasında çok büyük fark vardır. Bebek bezi olarak ne seçersek seçelim çevreye önlenemez bir zarar veririz. Ama yapacağımız tercihlerle bezleri biraz daha yeşil hale getirebiliriz.

Doğal Bir Hava Temizleyici
Bebek bezi değiştirmek, bebek odasındaki o tatlı bebek kokusunu tabii ki değiştirecektir. Ancak kimyasal oda parfümlerini veya oda spreylerini kullanmadan önce bir kez daha düşünün. Çoğu VOC içerir ve kullanılmaları durumunda çocuklarda ishal ve kulak enfeksiyonu gibi rahatsızlıklara
sebep olabilir. Onun yerine daha hızlı, nazik ve doğal bir alternatif olarak bez kovasına hemen biraz limon sıkın.

Bez Yıkama Taktikleri
Çamaşır yıkama sürecinde bir sürü kimyasal kullanılıyorsa daha sonra bebeğinizin cildine değecek olan kumaş bezleri kullanmanın hiçbir manası yoktur (kanalizasyon sistemine vereceği zarardan hiç bahsetmiyorum bile). 'Sağlıklı Bebek Yetiştirme Rehberi'nde Yedinci bölümde bahsedilen temizlik ürünlerine göz atın ve aşağıdaki ipuçlarını aklınızda tutun:

• Yumuşatıcılardan uzak durun. Bezlerin emme gücünü azaltacak birçok yağ ihtiva ederler. Onun yerine sirke kullanın. Sirke sabunun kumaştan çıkmasına, olası tahriş edici maddelerin yok edilmesine ve kumaşın yumuşamasına yardımcı olur.
• Çamaşır suyu ya da ağartıcı kullanmayın. Bu sert malzeme kumaş tarafından emilecek ve bebeğinizin cildine temas edecektir.
• Hava uygun olduğu müddetçe bezleri açık havada ipe asarak kurutun. Daha uzun dayanır ve daha güzel kokarlar. Kurutmadan sonra çok sertleşiyorlarsa yumuşatmak için sadece birkaç dakika kurutucuya atabilirsiniz. Diğer bütün bebek giysileri gibi, bebek bezlerini de sadece gündüz vakti güneş görecek şekilde kurutmaya çalışın. Akşamüstü içeri alın.

PVC’yi Boykot Edin
Greenpeace yıllardan beri üreticilerin PVC içeren plastikler üretmesini engellemeye çalışıyor. Çünkü, dünyada kullanılan toplam klorun yüzde 30’u bu üretim sırasında kullanılıyor. Klor dışında, bazıları vücutta biriken son derece zehirli başka kimyasal maddeler de çevreye salınıyor. Greenpeace web sitesinde şu açıklama yapılıyor: “Pek az tüketici PVC’nin tüm plastikler arasında en zararlı plastik olduğunu bilir. PVC’nin tüm kullanım alanlarında artık daha güvenli alternatifler bulunduğuna göre,
PVC’yi başka malzemelerle ikame ederek insan sağlığını ve çevreyi korumak ve bu zehirli plastiği tamamen ortadan kaldırmak mümkündür.” Eğer bebeğiniz için plastik oyuncak satın alacaksanız PVC içermeyenleri bulmaya çalışın. 

***

Dr. Alan Greene'nin yazdığı "Sağlıklı Bebek Yetiştirme Rehberi" kitabı yedi bölüm ve 288 sayfadan oluşuyor. Kitabın sonunda ayrıca "Yeşil Alışveriş Rehberi" de yer alıyor. 

Kitaptaki bölüm başlıkları:

1. Ana Rahmi
2. Doğum ve Doğumhane
3. Bebek Odası
4. Mutfak
5. Banyo
6. Bahçe
7. Evin Tümü

Sağlıklı ve mutlu bebekler yetiştirirken, tüm aile fertlerine faydalı olacak "doğal" yaşam bilgilerine sahip olmak isteyen herkese bu kitabı tavsiye ediyoruz...

www.iyilikguzellik.com özel Nihal Doğan

Bu haber 4,452 defa okundu.