Yunusuma dokunma!

16 Nisan 2010 11:55 tsi
Kontrolsüz balıkçılığın ve yunus esaretinin nelere yol açtığını biliyor musunuz?

Mehveş Evin/ Milliyet-Cadde

Kontrolsüz balıkçılığın ve yunus esaretinin nelere yol açtığını görmek için The Cove’u (Koy)
mutlaka seyredin. Oscar alan belgeseli seyrettikten sonra dünyaya aynı gözlerle bakamayacaksınız

İstanbul Film Festivali’nde ilk gösterimi yapılan ‘The Cove’u izlemeye gittiğimde bu kadar etkileneceğimi düşünmemiştim. NTV belgesel kuşağında gösterilen, internetten seyredilebilen bu Oscarlı film, aksiyon tadında çekildiği için çok etkileyici.

Belgeseli seyrettikten sonra yunus gösterilerinin ardında ne kadar acıklı bir öykünün olduğunu kavrıyorsunuz. Bu nedenle Antalya’da peş peşe açılan ‘Su Parkı’ ve ‘Su Dünyası’ türü Amerika’dan ithal eğlence anlayışının bir an evvel son bulmasını ümit ediyorum. Çünkü bu hayvanlar, doğanın kendilerine verdiği çene yapısı nedeniyle gülücük dağıtıyormuş gibi görünürken aslında esarette yaşadıkları için bunalıma girip, intihar ediyor. Çoğu uyuşturucu ilaçlarla yaşatılıyor.
‘The Cove’, bu dev eğlence endüstrisi için yakalanan yunuslarla başlıyor. Bir yunus, yılda 150 bin dolar kazandırıyor. Bu nedenle her yıl binlercesi yakalanıp dünyanın dört bir yanındaki eğlence merkezlerine gönderiliyor. Peki ya geri kalanlar?

Yunus yakalamak kolay

Japonya’nın küçük bir kasabası olan Taji’nin coğrafi yapısı, yunusların kolayca yakalanmasına olanak veriyor. Kasabanın 10-15 balıkçısı, bunu yapmak için az açılıp, yunus sürülerinin ortasında akıl almaz bir gürültü yaparak hayvanların aklını şaşırmasına neden oluyor. Malum, yunusların sonar sistemi çok gelişkin ve hassas. Böylelikle koya kolayca sürülüp, ağlarla çevriliyorlar. Yunus eğitmenleri, ‘Flipper’a benzeyen yunusları seçiyor.
Asıl hikaye de bundan sonra başlıyor.  Kaçık bir eylemci gözüyle bakılan Rick O’Barry, aslında hepimizin tanıdığı bir isim: O, meşhur Flipper dizisinin yunus eğitmeni. O’Barry 35 yıl önce nedamet getirmiş: “Yunusların sırtında dönen endüstriyi ben yarattım. Ne zaman ki Flipper’ı oynayan yunus kollarımda intihar etti (nefes alıp vermeyi kesmiş) benim için her şey değişti.”
Filmin yönetmeni Louie Psihoyos, National Geographics’in saygın fotoğrafçısı. O’Barry kendisine Japonya’da her yıl 22 bin yunusun katledildiğini anlatınca önce inanamıyor. Ancak yetkililerin yasak bölge diyerek her yola taş koymaları ve sürekli  kendilerini takip ettiklerini anlayınca “Burada acayip şeylerin döndüğüne” ikna oluyor. Çünkü yunus eti Asya’da balina eti olarak satılıyor ve insanlar farkında olmadan yiyor. Daha da beteri, yunus eti yüksek miktarda cıva içerdiğinden, yiyen insanlarda korkunç hastalıklara yol açabiliyor.

Kıyımın belgesi mi olur

Kıyımı belgelemek için bir grup aktivist, film yapımcısı ve serbest dalgıç bir araya geliyor. Herkesten saklanan koya geceleyin girip, su altında ve kayalara gizli kameralar yerleştiriliyor. Ve ertesi sabah balıkçıların koyda yunusları nasıl öldürdükleri, koyun nasıl bir kan gölüne dönüştüğünü ilk kez belgeliyorlar. Zıpkınlarla delik deşik edilen yunusların öldüğünde attığı çığlıklar, beni insanlığımdan utandırdı.

Ama utanmak, yetmiyor. Belgeselin amacı, dünya kamuoyunun dikkatini çekmek. Geçen yıl gösterime girdiğinden beri de bunu başardı. Baskı altında kalan Taji, ‘geçiçi’ olarak yunus katliamını durdurdu. İlk kez Japon medyası konuya yer vermeye başladı ve Taji’deki halk cıva testine tabi tutuldu. Milyonlarca insan imza kampanyasına katıldı, ancak yunus katliamının durduğunu kimse söyleyemez.
Tam da lüfer kampanyası başlamış, Türkiye’de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan balık türleri bilinci canlanmışken... Meselenin sadece lüferle, çinekopla sınırlı olmadığını unutmamamız lazım. Sadece soframızı şenlendirmek adına değil, dünyadaki diğer canlılara iki yudum saygı göstermek babında, ölçüsüz ve yanlış avlanmaya her daim karşı gelin.
Hayvanlar umurunuzda değilse bile şakası yok, kendi sağlığınızı, kendi çocuklarınızı düşünün.

KILIÇ BALIĞI YEMEYiN!
-  Radyoaktif olmayan, dünyanın en zehirli maddesi cıva. Kömür yanınca salıverilen cıva, toprağa, suya, okyanusa karışıyor.
- Bakteriler cıvayı tüketip metil cıvaya dönüştürüyor. Ardından planktonlar tarafından kolaylıkla emiliyor.
- Cıva ölümsüz bir madde; çevreye bir kez salındı mı bir daha dönüşü yok. Besin zincirindeki her halkada etkisi 10 kez artıyor.
- Yunus, kılıç balığı gibi hayvanlar, bulundukları suyun milyonlarca misli zehirli madde taşıyor.
- Kıyılara vuran ve basında “yunuslar intihar etti” diye verilen haberleri hatırlayın. Bu hayvanların beyninde yapılan incelemeler, cıvanın yüksekliğini ortaya koydu.
- Yarım kilo kılıçbalığı tüketen bir insan, milyonlarca zehirli maddeyi yemiş oluyor.
- Cıva, insan vücudunda 70-90 gün kalıyor. Fakat beyne ulaşırsa hafıza, motor beceri, duyularda hasara neden oluyor.
- Cıva zehirlenmesinin ileri safhaları, zeka geriliği, bunama gibi şekillerde görülebiliyor.
-Hamileler ve çocuklar, cıvadan en çok etkilenenler.

Bu haber 1,709 defa okundu.