Zararlı plastik tartışması büyüyor

16 Aralık 2009 11:12 tsi
"Evde kullandığımız bazı plastiklerin sağlığa zararlı olabileceği konusundaki yazılarım üzerine çok sayıda mail aldım. En yaygın endişe, su damacanalarının hepsinin BPA içeren yedi no’lu plastiklerden üretilmesi..." Mehveş Evin yazıyor...

Mehveş Evin'in yazısı... 

Zararlı plastik tartışması büyüyor

Evde kullandığımız bazı plastiklerin sağlığa zararlı olabileceği konusundaki yazılarım üzerine çok sayıda mail aldım. En yaygın endişe, su damacanalarının hepsinin BPA içeren yedi no’lu plastiklerden üretilmesi... Okurlar, hangi markaya güvenebiliriz, hangi suyu alalım diye soruyor.
Yazılarımda, Mount Sinai Tıp Fakültesi doktorlarının ve hormon bozuklukları konusunda uzman profesörlerin uyarılarına ve bilimdeki tartışmalara yer verdim.  Pek çok bilim insanı mümkünse üç, altı ve yedi no’lu plastikleri, özellikle yedinin yiyecek ve içeceklerle temasından sakınmayı öneriyor. Ama ne Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, ne de Amerika’da gıda konusunda en büyük otorite sayılan FDA (Federal Drug Agency) söz konusu plastikleri, özellikle Bisfenol A’yı (BPA) ‘sağlığa zararlı’ klasmanına henüz sokmadı.

Henüz diyorum, çünkü yıl sonu veya 2010’un başında kesin kararın çıkması bekleniyor: Bakın... Amerika’da 2007’de yapılan 258 araştırmanın yüzde 80’i BPA’nın zararlarını ortaya koydu. İlginç olan, ‘zararlı’ bulanların sadece bağımsız araştırmacılardan oluşmasıydı. Zararsız diyenler ise plastik sanayiyle bir şekilde bağlantılıydı.

FDA kararını veremedi

BPA üreticilerinin sponsorluğunda gerçekleştiren ve “BPA zararsızdır” diyen iki önemli araştırma bulunuyor. FDA bu nedenle 30 Kasım’da yüzlerce yeni araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu açıklayıp, son kararını erteledi. Ancak ABD’de Göğüs Kanseri Vakfı, Ulusal Kaynakları Savunma Konseyi gibi pek çok sivil toplum örgütü, BPA kullanılan ürünler için beklenmeden ‘sağlığa zararlı’ ibaresinin konmasını acilen talep ediyor. Hatta FDA, son raporunda büyük hatalar yapmakla suçlanıyor.

Bu arada geçen yıl ABD’deki bazı biberon üreticileri tüketici baskısıyla geri adım attı ve artık BPA’sız ürünler kullanmaya başladı... Kanada’da ise BPA toksin olarak açıklandı ve biberonda kullanımı yasaklandı. New York’un Suffolk ve Schenectady bölgelerinde ve Chicago’da da benzer kararlar çıktı. Massachusetts’de hamile kadın ve bebekler için BPA konusunda uyaran sağlık yönergesi çıktı.

PAGEV: Zararı kanıtlanamadı

Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı  (PAGEV) Başkanı Selçuk Aksoy plastiklerin zararsız olduğunu savunan bir açıklama gönderdi. Aksoy şunları söylüyor:
-  Gerek ABD’de gerekse Avrupa’da plastik ürünlerin insan sağlığına olan etkilerini ortaya koymak için işletmelerin kullandıkları malzemeler, katkı maddeleri vb. kanun koyucular tarafından denetleniyor. Türkiye’de de AB ve ABD’dekiyle aynı malzemeler kullanılıyor ve yasal otoriteler tarafından denetimler gerçekleştiriliyor.
- Denetimlerde uygun olmayan ürünlerin piyasada yer almasına izin verilmiyor. Eğer bir plastik ürün tüm izinleri alınmış, standartlara uygun bir sistemde üretilmişse, bu ürünü kullanmaktan korkmamalıyız.
- Plastik ambalajların altında yer alan  birden  yediye kadar numaralandırma ve kullanılan semboller, plastik ambalajların, geri dönüşüm öncesi ayrıştırılıp toplanması işlemini kolaylaştırmak amacıyla konulan tanımlama numaralardır. Kesinlikle plastiğin zararlı olup olmadığına ya da kalitesine dair bilgi vermez. 
- Yedi numara kodlu ürünler; üç ya da beş galonluk yeniden kullanılabilir su şişeleri, bazı meyve suyu ve ketçap şişeleri, fırında pişirme poşetleri gibi ürünlerde kullanılıyor. Bu kodu taşıyan ürünler , BPA içeren ürünleri kapsıyor. ABD’deki en yetkili sağlık otoritesi FDA da BPA ile ilgili araştırma sonuçlarını değerlendiriyor ve şu ana kadar herhangi bir yasaklama getirmiş değil.

Yıpranan plastiği kullanmayın
Aksoy haklı: Üç, altı ve yedi no’lu plastikler, doğadaki çözünürlüklerine göre sınıflandırmak için kullanılan bir yöntem ve araştırma sonuçları henüz değerlendirme aşamasında. Ayrıca tüm plastikler petrolyumdan üretildiğinden, geri çözünürlükleri çok ama çok zor... Bırakın Türkiye’yi, dünyada bile bu işi yapabilecek şirketler az.
Bilim, bu numaralara göre sınıflandırılan plastiklerin etkilerini son 10 yıldır derinlemesine araştırıyor. Bazı plastikler daha az zararlı bulunurken, atılabilir olan ve zamanla yıpranan her tür plastiğin tekrar kullanılmaması konusunda telkin yapılıyor.    
Şöyle düşünün: Sigaranın zararlı olduğu 1963’te biliniyordu. Yıllar içinde bu zararların detayları ortaya çıkarıldı. Yasakların ve uyarıcı işaretlerin konması ise 21. yüzyılda gerçekleşebildi!

ENDİŞE BÜYÜYOR
-Amerikan Sağlık Bakanlığı’na bağlı olan Ulusal Toksikoloji Programı, BPA’nın beyin gelişimi, prostat ve çocuklarda davranış sorunlarına yol açtığı konusunda ‘endişe’ taşıdığını açıkladı.
-Aralıkta Kaiser Permanate tarafından yapılan araştırmada, yüksek miktarda kimyasala maruz kalan Çinli fabrika işçilerinin, kontrol grubuna kıyasla dört kat daha iktidarsızlık ve yedi kat daha boşalma sorunu ortaya koydu.
- Journal Sentinel’de yayınlanan bir tüketici raporuna göre, üzerinde ‘BPA içermez’ ibaresi bulunan yiyecek konservelerinin hepsinde BPA izine rastlandı.
-FDA’nın izin verdiği BPA oranının 10 kat daha azı bile çocuklara zararlı. ABD’de yetişkinlerin yüzde 93’ünün kanında BPA var.

Milliyet

Bu haber 2,762 defa okundu.