Yaşlılarda depresyona dikkat!

27 Temmuz 2015 10:56 tsi
Yaşlılarda depresyon teşhisi konusunda yaşanan sorunlar tehlike saçıyor

Depresyon yaşı düşüyor. Anti depresan kullanımı had safhada. Gençler ve orta yaştakilerde teşhisi kolay olmasına rağmen yaşlılardaki depresyonun teşhisi zor konuyor. Genellikle durgunluk, mutsuzluk, neşesizlik gibi belirtiler çevre tarafından ne yazık ki ‘yaşlılıktandır’ diye geçiştiriliyor.

Yay­gın ve yan­lış ka­nı­la­rı­mız yaş­lı ke­si­mi zo­ra so­ku­yor. Yaş­lı­la­rın ke­yif­siz, ne­şe­siz, mut­suz, dur­gun ol­ma­sı­nın nor­mal kar­şı­lan­ma­sı ne­de­niy­le yaş­lı dep­res­yo­nu çok zor teş­his edi­li­yor.


Üs­kü­dar Üni­ver­si­te­si­’n­den Yrd. Doç. Dr. Oğuz Tan  “İh­ti­yar dep­res­yo­nun önem­li bir özel­li­ği, yaş­lı­la­rın bü­tün has­ta­lık­la­rın­da ol­du­ğu gi­bi, ba­kı­mı­nın zor ol­ma­sı­dır. İh­ti­yar dep­res­yo­nu ai­le­den baş­ka in­san­la­rın, ba­kı­cı­la­rın, pro­fes­yo­nel sağ­lık men­sup­la­rı­nın çok za­man ve efor har­ca­ma­sı­nı ge­rek­ti­rir. Do­la­yı­sıy­la eko­no­mik açı­dan da pa­ha­lı­ya mal olur. Dep­res­yon fi­zi­ki has­ta­lık­la­rı alev­len­di­rir. Yaş­lı­lar­da ay­nı an­da bir­den faz­la has­ta­lık var­dır ge­nel­lik­le. Bir de dep­res­yon ek­le­nin­ce yaş­lı in­sa­nın sağ­lı­ğı iyi­ce bo­zu­lu­r” di­ye ko­nuş­tu.

Be­den­sel şi­ka­yet­ler öne çı­kı­yor

Yaş­lı­la­rın ge­nel­lik­le psi­ko­lo­jik du­rum­la­rın­dan bah­set­me­dik­le­ri­ni, hat­ta psi­ko­lo­jik du­rum­la­rı so­rul­du­ğun­da ce­vap ver­me­yip ve­ya la­fı eve­le­yip ge­ve­le­dik­le­ri­ni söy­le­yen Doç. Dr. Tan, “An­cak baş­la­rı­nın ağ­rı­dı­ğın­dan, ek­lem­le­ri­nin sız­la­dı­ğın­dan, ne­fes­le­ri­nin da­ral­dı­ğın­dan, gö­ğüs­le­ri­nin sı­kış­tı­ğın­dan, iki adım at­tık­la­rın­da yo­rul­duk­la­rın­dan, ba­ğır­sak­la­rı­nın gaz­la do­lu ol­du­ğun­dan ya­kı­nıp du­rur­lar. So­nuç­ta AB­D’­de ile dep­res­yo­nu olan yaş­lı­la­rın yüz­de 55’i te­da­vi gör­mez­le­r” de­di.

Sorunlar iç içe geçer

Fiziki şikayet ve hastalıklarla depresyonun çok zaman inanılmaz derecede iç içe girdiğinin altını çizen Dr. Tan şu bilgileri paylaştı: “Başlanan bir antidepresan ilaç iyi sonuç verdikten sonra ‘Demek ki hasta depresyondaymış’ denir. Depresyon, sosyal fonksiyonu (hastanın dışarı çıkması, insan içine girmesi, topluma karışması, akrabaları ve arkadaşlarıyla görüşmesi, konuşmalara normal biçimde katılması vs.) akciğer hastalığından, eklem hastalığından, şeker hastalığından ve yüksek tansiyondan daha çok bozar.

 Fiziki fonksiyonu ise (bedeni taşıyabilme, ev içinde veya dışında hareket edebilme, günlük işlerini yardımsız yürütebilme vs.) eklem hastalığı, şeker hastalığı ve yüksek tansiyondan daha çok bozar. Depresyon tedavi edildiğinde bütün bu bedensel hastalıkların verdiği acı azalır, hastanın hareketliliği artar, tedavi maliyeti düşer.

Günde 5’ten fazla ilaç kullanırlar

Depresyona giren kişiler kendilerini daha ‘hasta’ algılarlar. Çok fazla doktora gidenlerin dörtte üçünde ciddi depresyon vardır. Depresyonu olanlar, diğerlerine göre iki kat daha fazla doktora giderler, hastaneye yatırıldıklarında iki kat daha uzun süre yatarlar. Günde beş çeşitten fazla ilaç kullananların yüzde 65’i depresyon hastasıdır.

Yaşlılarda sebepleri neler?

Genç erişkinler için geçerli olan depresyon sebepleri yaşlılar için de aynen geçerli: Beyin kimyasında bozulma (serotonin, adrenalin, dopamin maddelerinin salgısında azalma), olumsuz düşünce yapısı (mükemmeliyetçilik, kendine güvensizlik, karamsarlık gibi), bazı kişilik özelikleri…

Yaşlılarda özellikle vurgulamak istediğimiz noktalardan biri, beyin damar hastalıklarına bağlı depresyondur. Beyin damarlarında tıkanma veya beyin kanaması sonucu dışarıdan bakıldığında görülen sadece felçtir ama bu hastaların önemli bir bölümü depresyona da girer. Aynı şiddette sakatlığa yol açan başka hastalıklar, felçler kadar depresyona yol açmazlar. Çünkü felçlerde hasta organ, aynı zamanda duygu ve düşüncelerimizin de merkezi olan beyindir. Bazen beyinde küçük küçük bir sürü damar tıkanıklığı olur; bu hastalarda herhangi bir felç veya sakatlık ortaya çıkmaz ama yine de depresyona girerler.

Beyin küçülmesi de depresyon nedeni

Beyin tomografisi veya MR’ı çekilip de beyninde küçülme (atrofi) görülen hastalar da depresyona yatkındırlar. Beyni küçülmüş yaşlıların bir kısmı uzun ve sağlıklı bir hayat yaşarlar ama bir kısmında ileride bunama gelişir. Bunamalar da (mesela Alzheimer hastalığı) yaşlı depresyonunun önemli sebeplerinden biridir. Hastaya en çok acı veren durum, bunamanın kendisinden çok depresyondur. Hasta yakınları da genellikle unutkanlığı kabullenirler ama depresyondan dolayı çok zahmet çekerler.

Bazen bunama unutkanlıkla değil doğrudan doğruya depresyon belirtileriyle ortaya çıkar. Bazen de depresyon o kadar şiddetli unutkanlığa yol açar ki, hastanın bunadığı sanılır (bu tür depresyona yalancı  bunama veya psödodemans denir).” 

Bu haber 1,164 defa okundu.