Demirle beslenin!

10 Temmuz 2015 11:57 tsi
Tüm vücut hücreleri için gerekli bir mineral olan demirin ana fonksiyonu, kandaki hemoglobin ve kaslardaki miyoglobinin bir parçası olarak oksijenin taşınmasıdır.

Tüm vücut hücreleri için gerekli bir mineral olan demirin ana fonksiyonu, kandaki hemoglobin ve kaslardaki miyoglobinin bir parçası olarak oksijenin taşınmasıdır. Kırmızı kan hücrelerinde yeterli miktarda demir bulunmadığında "demir eksikliği anemisi" ortaya çıkar. Bu durum gebelik, kan kaybı ve demir bakımından yetersiz beslenme gibi koşullarda sık görülür. Demir eksikliğinin en çok görülen belirtileri sürekli baş ağrısı, enerji eksikliği ve sürekli yorgunluk hali, dilde kızarıklık ve ağrılar, nefes darlığı, kırılgan ve soluk saçlar, çarpıntı ve baş dönmesidir. Demir içeren yiyecekleri günlük beslenmenize ekleyerek vücut için gerekli bu minerali yeterli miktarda alabilir ve demir eksikliğine bağlı bu belirtilerden korunabilirsiniz.

Demir İçeren Besinler

Aşağıdaki listede yer alan gıdalar demir bakımından zengindir ve günlük demir ihtiyacının tamamı bu gıdaların düzenli olarak tüketildiği bir beslenme programıyla sağlanabilir. Ancak demir eksikliği anemisi ya da demirin vücut tarafından emilmesi noktasında rahatsızlığı bulunanlar demir takviyesine ihtiyaç duyabilir. Yazının devamında okuyabileceğiniz demir eksikliği belirtilerini yaşıyorsanız doktora giderek demir seviyesini ölçtürebilir ve yine doktorunuzun önereceği oranlarda demir takviyesi kullanabilirsiniz. Ayrıca listede bulunan gıdaların bazıları kolesterol, şeker, yüksek tansiyon, kalp ve damar hastalıkları gibi rahatsızlığı bulunanlara önerilmemektedir. Eğer böyle bir sağlık sorununuz varsa aşağıdaki besinleri tüketmeye başlamadan önce doktorunuza danışmalısınız.

    Tavuk ciğeri
    İstiridye
    Sığır ciğeri
    Sığır eti
    Kuzu eti
    Ton balığı
    Sardalye
    Ördek eti
    Organ etleri (sakatat)
    Yengeç
    Karides
    Ton balığı
    Zenginleştirilmiş tahıl
    Yulaf
    Barbunya
    Fasulye
    Bezelye
    Patates
    Tofu
    Ispanak
    Çekirdeksiz kuru üzüm
    İrmik
    Pekmez
    Kepekli ekmek
    Kabak
    Kabak çekirdeği
    Mercimek
    Nohut
    Kuru erik
    Domates püresi
    Kuru fasulye
    Domates salçası
    Börülce
    Kaju

Günlük Demir İhtiyacı

Demir hem hayvansal gıdalarda hem de sebzelerde bulunur. Institute of Medicine of the National Academy of Sciences'ın göre günlük demir tüketimi için tavsiye ettiği miktarlar (anemi veya demir eksikliğine yol açan bir diğer rahatsızlığı bulunmayan kişilerde) şu şekildedir;

7-12 ay arası bebeklerde günlük 11 mg, 1-3 yaş arası çocuklarda 7 mg, 4-8 yaş arası çocuklarda 10 mg, 9-13 yaş arası çocuklarda 8 mg, 14-18 yaş arası erkek çocuklarda 11 mg, 14-18 yaş arası kız çocuklarda 15 mg, 19-50 yaş arası kadınlarda 18 mg, 19-50 yaş arası erkeklerde 8 mg, 51 yaş üstü erkek ve kadınlarda 8 mg, Hamilelik döneminde 27 mg, Emzirme döneminde 9-10 mg (Yaşa bağlı olarak).

Demir Eksikliği Belirtileri

Aşağıda yer alan demir eksikliği belirtileri, pek çok diğer rahatsızlığın belirtileri arasında yer aldığı için öncelikle bir kan testi yaptırmalısınız. Kan testi sonucunda demir eksikliği yaşadığınız tespit edilirse doktorunuz sizi, doğru beslenme programının oluşturulması için bir beslenme uzmanına yönlendirebilir. Beslenme uzmanı ise doktordan aldığı bilgiler ve diğer sağlık koşullarınıza uygun olarak demir bakımından zengin gıdaların bulunduğu bir program hazırlayacaktır. Doktorunuz test sonuçlarına bağlı olarak demirin gıdalar yoluyla ya da demir takviyesi şeklinde alınmasına karar verilebilir.

    Enerji eksikliği
    Sürekli yorgunluk hali
    Baş ağrısı
    Baş dönmesi ve sersemlik hissi
    Halsizlik hissi
    Ağız içinde yaralar
    Soluk cilt
    Kırılgan, beyazlaşan ve deformasyona uğrayan tırnaklar
    Dilde ağrı ve kızarıklık
    Sağlıksız ve donuk saçlar
    İştah kaybı
    Güçsüz bağışıklık sistemi
    Nefes darlığı
    Uyku bozuklukları
    Karın ağrıları

Demir Eksikliği Nasıl Tespit Edilir?

Doktorunuz, kandaki demir seviyesini görmek için öncelikle bir kan testi isteyecektir. Ancak demir eksikliği teşhisinin tam olarak konabilmesi için kan testi tek başına yeterli olmayabilir. Demir eksiliği için istenebilecek testlerden bazıları şunlardır;

    Hemoglobin testi ile kanda oksijeni taşıyan protein olan hemoglobin sayısı ölçülür
    Hematokrit testi ile kandaki kırmızı kan hücrelerinin hacmi ölçülür
    Tam kan sayımı kırmızı kan hücrelerinin sayısı ölçülür
    Transferrin reseptör ile artan kırmızı kan hücresi üretimi ölçüsüne bakılır

Fazla Demirin Yan Etkileri

ABD'de 6 yaş altındaki çocuklarda görülen zehirlenmelerin başlıca nedeni demir içeren ürünlerin yanlışlıkla fazla tüketimidir. Kilogram başına tek seferde 20-60 mg arası demir alınması (4-8 yaş arası çocuklarda tavsiye edilen günlük demir toplamda 10 mg'dır) akut zehirlenmeye yol açabilir. Bu gibi aşırı demir tüketimi ciddi bir durumdur ve acilen hastaneye gidilmesi gerekebilir. Demir zehirlenmesinin belirtileri 1-6 saat arasında görülmeye başlar ve bu belirtiler arasında; mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, zayıf veya hızlı nabız, kabızlık, uyuşukluk, düşük kan basıncı, ateş, nefes darlığı yer almaktadır. Demir zehirlenmesi böbrek, ciğer, merkezi sinir sistemi, kalp ve damarları etkileyebilir. Zehirlenmenin yarattığı etki, alınan demir oranına bağlı olarak karaciğer, sinir sistemi ve mide de 2-6 hafta arası devam edebilir.

Bu haber 2,157 defa okundu.