Ölçülü davranışlar çocukları olumlu etkiliyor

23 Mayıs 2014 10:25 tsi
Ödül; oyun­cak, yi­ye­cek ve gi­ye­cek gi­bi ço­cuk­la­rı mut­lu ede­bi­le­cek nes­ne­le­rin, on­la­rı mo­ti­ve et­mek ve iyi dav­ra­nış­la­ra teş­vik et­mek ama­cıy­la ve­ril­me­si ola­rak özet­le­ne­bi­lir.

Ödüllendirme, ölçülü olduğunda çocukları olumlu davranışlara yönlendiriyor. Ancak bu konuda ölçüyü kaçırmamak ve gerektiğinde hayır diyebilmek, çocuğun şımarık tavırlar sergilemesi ve doyumsuz olmasını engelleyeceğinden büyük önem taşıyor.

Ödül; oyun­cak, yi­ye­cek ve gi­ye­cek gi­bi ço­cuk­la­rı mut­lu ede­bi­le­cek nes­ne­le­rin, on­la­rı mo­ti­ve et­mek ve iyi dav­ra­nış­la­ra teş­vik et­mek ama­cıy­la ve­ril­me­si ola­rak özet­le­ne­bi­lir.

Em­sey Hos­pi­ta­l Psi­ki­yat­ri Uz­ma­nı Uzm. Dr. Or­han Ka­ra­ca,  “Ö­dül­ler her za­man mad­di kay­nak­lı ol­ma­ya­bi­lir. Ör­ne­ğin ke­yif­li za­man ge­çir­me amaç­lı yü­rü­yüş­ler, si­ne­ma, ti­yat­ro et­kin­lik­leri de ödül kap­sa­mın­da de­ğer­len­di­ri­li­r” de­di.

Olumlu tavır sergilemeyi sağlar

Dr. Ka­ra­ca, an­ne ba­ba­la­rın ödü­lü şı­mart­ma yön­te­mi ve­ya rüş­vet ola­rak gör­me­me­si ge­rek­ti­ği­ni, çün­kü ço­cu­ğa ve­ri­le­cek ödü­lün ço­cu­ğun olum­lu dav­ra­nış­la­rın ar­dın­dan, bu dav­ra­nış­la­rı teş­vik et­mek ve bu ko­nu­da de­vam­lı­lık sağ­la­mak amaç­la­rı­na hiz­met et­ti­ği­ni söy­le­di. Ka­ra­ca, ödül ver­me­nin, ço­cuk­la­rın öğ­ren­me ve olum­lu ta­vır ser­gi­le­me ko­nu­sun­da du­yar­lı ol­ma­sı­nı sağ­la­dı­ğı­nı vur­gu­la­dı.

Ölçüsüz ödüllendirme olumsuz etkiler

Ödül­len­dir­me­de de öl­çü­yü el­den bı­rak­ma­ma­nın bü­yük önem ta­şı­dı­ğı­na de­ği­nen Dr. Ka­ra­ca, “Ö­dül doğ­ru za­man­da ve do­zun­da uy­gu­lan­ma­dı­ğı tak­dir­de, araç ye­ri­ne amaç ha­li­ni ala­bi­lir. Bu da ço­cuk­ta ödü­le ulaş­mak için dav­ra­nış­la­rın­da aşı­rı­ya kaç­ma­sı, çı­kar­cı tu­tum ser­gi­le­me­sine se­be­p olur. Bu ne­den­le sı­nır­lar çi­zil­meli ve bu sı­nır­la­r mutlaka ko­run­ma­lı” di­ye ko­nuş­tu.

Hayır demeyi öğrenin

Ge­rek­ti­ği za­man­lar­da ha­yır di­ye­bil­me­nin ço­cu­ğun ki­şi­li­ği­nin ge­li­şip şe­kil­len­me­si­ne, so­rum­lu­luk sa­hi­bi ol­ma­sı­na, öz­gür ve ye­te­nek­li bi­rey ol­ma­sı­na yar­dım­cı ola­ca­ğı­nın da al­tı­nı çi­zen Dr. Ka­ra­ca şu bil­gi­le­ri pay­laş­tı:

“Ço­cu­ğun her is­te­di­ği­nin ya­pıl­ma­sıy­la ka­zan­dı­ğı an­lık mut­lu­luk­lar ve sü­rek­li ödül­len­di­ril­me­si, ile­ri­de mut­suz bi­rey ol­ma­sı­na ne­den ola­bi­lir. An­ne ve ba­ba­nın ge­tir­di­ği sı­nır­lar ve bu an­lam­da ha­yır de­nil­me­si, ço­cu­ğu üz­mek­ten çok ona gü­ven ve­rir.”

Doğru ödüllendirme için öneriler

- Sürpriz ödüllendirmeler, çocukların şaşırmasını ve daha çok sevinmesini sağlar. Bu sürprizler belli aralıklarla yapılmalı.

- Ödüllendirmede her zaman maddi ödüllerin kullanılmaması, çocuğun doyumsuzluk sorunu yaşamasını engelleyebileceğinden önemlidir. Güzel sözler söylemek, onu iyi şeyler yapması konusunda motive etmek amacıyla sarılmak, bir işe ya da derse başlarken öpücük vermek gibi manevi ödüllendirmelere de yer verilmelidir.

-Çocuklara verilen ödüller; çocuğun yaşına, duygusal durumuna ve fiziksel özelliklerine uygun olmalıdır.

BEKLENTİ İÇİNE SÜRÜKLER

- Çocuğun, verilecek ödülleri rüşvet olarak algılamasına engel olunmalıdır. Örneğin, “Odanı toplarsan sana hediye alırım”, “Dersini erken bitirirsen sana pasta yaparım” gibi ifadeler, rüşvet sayılabilir. Bu tür eğilimler, çocuğun istemediklerini yapması gerektiğinde sürekli bir hediye beklentisi içinde olmasına, aksi halde o davranışı gerçekleştirmemesi sorununa neden olabilir.

- Ödüllendirme davranışı, çocuğa yemek istemediği yemekleri yedirme konusunda avantaja dönüştürülebilir. Örneğin çocuk ıspanak yemiyorsa, ıspanak bir ödül gibi, süslenerek servis edilebilir. Böylece çocuk için sebze yemek eğlenceli bir oyun aktivitesine dönüşür ve daha cazip hale gelir.

SERDA KIVILCIM - BUGÜN GAZETESİ

Bu haber 1,281 defa okundu.