Uyku Apne sendromu nedir?

10 Aralık 2013 09:55 tsi
Kadıköy Florence Nightingale Hastanesi'nden Doç. Dr. Bahadır Üskül uyku apnesi hakkında bilgi verdi.

Tıkayıcı Uyku Apnesi sendromu uyku boyunca üst solunum yollarının açık tutulamaması sonucu gelişen bir hastalıktır. Buna genellikle kan oksijen düzeyindeki düşmeler eşlik eder.Uyku apne sendromu olan hastalarda uykudayken, sağlıklı insanlara göre solunum kaslarında oluşan gevşeme daha fazladır ve bu nedenle solunum yolları yeterince açık tutulamaz. Bunun sonucu olarak soluk alıp vermek güçleşir. Soluk alıp vermenin güçleşmesine bağlı olarak kan oksijen seviyesindeki ciddi azalmalar organ hasarlarının oluşmasında rol oynar. Oksijen yetersizliği hastanın uyanmasına neden olur. Uyku yapısının bozulmasına bağlı kalitesiz bir uyku gelişir. Kan oksijen düzeylerindeki iniş-çıkışlar hastalığın karekteristik özelliğidir.

Uyku Apne sendromu olan hastalarda, vücut uyku sırasında dinleneceği yerde kandaki oksijen seviyesinin azalmasına bağlı olarak daha fazla yıpranır.

Tıkayıcı Uyku Apne Seviyesinde hava yolu çeşitli seviyelerde tıkanır.  Bu tıkanmaya yol açan faktörler şunlardır:

Üst solunum yolunu çevreleyen dokulardaki  şişkinlikler,
Büyük bademcikler,
Büyük dil,
Uykuda gevşeyen üst solunum yolu kasları,
Burun yapısındaki yapısal bozukluklar,
Çenenin küçük olması,
Sırt üstü yatılması

Tüm faktörlerin biri veya birkaçı hastalarda bulunabilir ve üst solunum yolunun daralmasını kolaylaştırır.
Ayrıca  üst solunum yollarında tıkanma olmaksızın solunum tembelliğine bağlı Santral Uyku Apnesi de vardır.

UYKU APNE SENDROMU SIK GÖRÜLEN BİR SAĞLIK PROBLEMİDİR

Ciddi seviyedeki Tıkayıcı Uyku Apnesinin toplum içindeki yaygınlığı yüksektir. 30-60 yaş arası kadınların en az %2'sinde ve erkeklerin %4'ünde görülmektedir. Bu da hastalığın en az astım ve şeker hastalığı kadar yaygın olduğunu göstermektedir.

Tıkayıcı uyku apne sendromu erişkinlerde, erkeklerde, horlayanlarda, menopoza girmiş bayanlarda, yaşlılarda, ve kilolularda daha sık görülmekte ise de Tıkayıcı Uyku Apnesi çocuklarda, genç bayanlarda ve zayıf insanlarda da tesbit edilmektedir.

UYKU APNE SENDROMU CİDDİ SAĞLIK PROBLEMLERİNE YOL AÇABİLMEKTEDİR

Araba kullanırken veya dikkat gerektiren iş yaparken uyuklama sonucunda trafik ve iş kazalari,
Unutkanlık, dikkat eksikliği, Yüksek tansiyon,
Kalp krizi,
Kalp ritm bozukluğu,
Beyin damarında tıkanıklık sonucu felç,
Şeker hastalığı kontrolünün zorlaşması,
Cinsel performansta azalma,
Yaşam kalitesinde azalma,
Ani ölüm

HORLUYOR MUSUNUZ??  SİZ DE UYKU APNESİ OLABİLİR!!!

UYKU APNE SENDROMUNUN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Uyku apne sendromlu hastaların çoğu geceleri şiddetli horlar. Hastalar kendileri fark etmeseler bile, nefes almalarında zorlanma, zaman zaman nefeslerinin durması ve sonrasında şiddetli horlama ile tekrar nefes almalarının başlaması eşler tarafından fark edilir. Bu solunum olayları gece içinde defalarca tekrarlar ancak hastalar bunları fark etmezler.
 
Solunum zorlanması sonucunda hastaların boyun, baş ve enselerinde terleme olur ve gece tuvalete kalkarlar. Gece tuvalete kalkma sıklığı hastalığın şiddetinin belirlenmesinde yardımcı olur.

Kötü ve kalitesiz bir gece uykusunun ardından hastalar sabah dinlendirici olmayan bir uykudan uyanırlar ve genellikle baş ağrısı, reflü yakınmaları olur. Konsantrasyonları azalan ve dikkati bozulan hastaların iş performansları azalır. Gün içinde otururken, yemek sonrasında, toplantıda, gazete okurken uyuklamaya başlarlar. Şiddetli olgular ise örneğin arabada trafik ışığında beklerken, direksiyon başındayken veya bir makineyi kullanırken bile uyuklayabilirler.

Uyku apne sendromu, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, yüksek kolesterol ve obeziteye zemin hazırlar, kalp krizi ve inme gibi hastalılar için risk faktörüdür. Uyku apne sendromu mutlaka tedavi edilmelidir.

RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

En önemli risk faktörü OBEZİTE’ dir. Tıkayıcı Uyku Apnesi olan hastaların % 70’inde obezite mevcuttur. Beden kitle indeksindeki % 10’luk artış bile uyku apnesi hastalığı gelişme riskini 6 kat arttırmaktadır. Boyun çevresinin erkeklerde 43 cm, kadınlarda 38 cm üstünde olması hastalığın gelişme riskini arttırmaktadır.

Çene, yüz yapısı, burun veya boğazında nefes almayı zorlaştırıcı bir durum bulunanlar da (küçük çene kemiği, küçük dil büyüklüğü, iri bademcik, sarkık yumuşak damak, nazal polipozis ve adenoid, vb.) tıkayıcı uyku apne sendromu daha sık görülmektedir.

Tıkayıcı Uyku Apne sendromu erkeklerde her yaş grubu için 3 kat daha sık bildirilmektedir.

Kalıtım da risk faktörleri arasındadır. Ailesinde uyku apne sendromu saptanmış kişilerde görülme sıklığı 2–4 kat artmaktadır.

Sigara içenlerde uyku apne sendromu 3 kat daha fazla görülmektedir. Akşamları düzenli olarak alkol kullanımı ve uyku ilacı ya da sakinleştirici ilaç kullanımının riski arttırdığı gösterilmiştir.

Burun içinde uzun süreli ödem olması uyku apnesi görülme sıklığını iki kat arttırmaktadır.

Şeker hastalığı veya insülin rezistansı olan hastalarda 3 kat daha fazla görülmektedir. Kronik obstruktif akciğer hastalıkları (KOAH), tiroid hastalıkları (Hipotiroidi), psikiyatrik ve nöromuskuler hastalıklarda da Tıkayıcı Uyku Apne Sendromu daha sık görülmektedir.

UYKU APNE SENDROMU TANISI NASIL KONUR?

Horlama, uykuda nefes durması ya da nefes açlığı ile uyanma, boyun ve ensede terleme, gece sık uyanma ve tuvalete gitme, reflü, sabah dinlenmemiş ve yorgun uyanma, ağız kuruluğu, baş ağrısı, dikkat azlığı, sinirlilik, unutkanlık şikayetleri olan kişiler mutlaka uyku hastalıkları konusunda uzman bir hekime başvurmalıdır.

Uyku laboratuarında bir gece boyunca uykunuz kayıt altına alınır. Bu işleme gözetimli polisomnografi denilmektedir.  Tıkayıcı Uyku Apnesinin tanısı polisomnografi yapılarak konulur. Polisomnografi sırasında vücudunuza yapıştırılan elektrotlar sayesinde, gece içindeki uyku durumunuz ve uyanma reaksiyonları kaydedilir. Buruna takılan ufak cihazlar ve göğüs duvarı ile karına takılan özel kemerlerle hastanın solunum çabası ve nefes durmalarının kaydı yapılır. Parmağa takılan algılayıcı ile kan oksijen düzeyi, EKG elektrodu ile kalp ritminin, bacaklara takılan elektrotlarla gece uykudaki bacak hareketlerinin kaydı yapılır. Pozisyon algılayıcısı ile hastanın hangi pozisyonda nefes durmasında artış olduğu saptanır.

Bu cihazların hastalara herhangi bir zararı yoktur ve rahat bir uyku geçirmelerine engel değildir.

Bu verilerin hepsi gece boyunca uyku teknisyeni tarafından başka biro dada bilgisayara kaydedilir. İlgili hekiminiz tarafından tüm gece yapılan kayıtlar değerlendirilerek uykudaki anormal solunum olayları hesaplanır.

Hesaplanan anormal solunum olaylarının Kabul edilebilir limitlerin üstünde olan hastalara “Uyku Apne Sendromu” tanısı konur.

UYKU APNE SENDROMU NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Kilo verme ile bazen hastaların yakınmaları hafiflese de çoğunlukla kesin çözüm değildir. Zaten uyku apne sendromu hastalarının metabolizmalarında oluşan bozukluklar sonucunda kilo vermeleri ve verilen kiloyu korumaları zorlaşmıştır.
Hava yolunu açmak için geçirilen operasyonlar solunum düzensizliğini bir miktar ortadan kaldırabilirse de her zaman fayda sağlamayabilir. Cerrahi tedavi küçük bir grup hastaya önerilir. Özellikle yüz-çene bozukluğu ve anormal boğaz yapısı olan hastalar dikkatle seçilmelidir. Küçük çene, geniz darlıkları, büyük bademcikler, iri dil ve burun kemiği eğrilikleri uyku apnesine sebep olabilir. Bu tür durumlar çeşitli cerrahi tedavilerle düzeltilebilirler.

Solunum yoluna pozitif basınçla hava verilme tedavisi günümüzde uyku apne sendromunun en etkili ve atvsiye edilen tedavi yöntemidir. Uykuda havayolunu açık tutan pozitif hava basıncı uygulayan cihazlara CPAP adı verilir. CPAP cihazı bir maske yardımıyla buruna belli bir basınçta hava vererek üst solunum yolunun uyku boyunca açık kalmasını sağlar. Gerekli görülen hastada uygun basıncın bulunabilmesi için basınç ayar gecesi yatışı yapılır. Basınç ayarı yapılıp, solunum bozukluğu düzelen hasta dinlendirici bir uyku uyur. Birçok kişi uykuda maske kullanma konusunda önyargılıdır. Ancak bir gece bile kullandıktan sonra vazgeçemeyeceği cihaz haline gelir.

Temel tedavi seçeneklerine ek olarak aşağıdaki önlemlerin alınması genel olarak tüm hastalara önerilmektedir:

Sigaranın bırakılması
Akşam saatlerinde alkol alınmaması,
Uyku ilacı kullanımı söz konusu ise, uykuda solunumu etkilemeyen ilaçların tercih edilmesi
Uyurken horlamayı azaltıcı pozisyon alınması.

Uykudaki solunum bozuklukarının giderilmesiyle ilk olarak gece uykusu düzelir. Hastaların gece terlemesi ve tuvalete kalkması ortadan kalkar. Sabah uykusunu almış ve dinlenmiş olarak uyanırlar. Gün içi uyku hali, dikkat bozukluğu, unutkanlık ve depresif yakınmalar kaybolur.
Hastaların kilo vermesi kolaylaşarak tansiyon, şeker ve yüksek kolesterol tedavilerinde başarı artar. Daha da önemlisi kalp damar hastalığı ve inme riski azalır. Gün içi uyuklamayan hastanın iş performansı artar, araç kullanımı esnasında geşilebilen ani uyku ataklarına bağlı trafik kazası rsiki kaybolur. Hastaların ifadesi ile “Kendilerini yeniden doğmuş gibi” hissederler.

Uyku Apne Sendromunu düşündüren belirtilerin birkaç tanesi sizde varsa uyku hastalıkları konusunda uzman bir hekime başvurmanızı öneririm.
 

Bu haber 1,413 defa okundu.