1 Temmuz 2008

Bunaltıcı sıcaklarda en iyi serinletici gülsuyu

 

Haziran ayında başlayan sıcaklar önümüzdeki aylarda da aynı hızıyla devam edeceğe benziyor. Bugünlerde gülsuyu şişesini yanınızdan eksik etmeyin.

Gülsuyunun serinletici etkisini Osmanlı tıp kitaplarında okuduğum zaman meseleyi pek iyi kavrayamamıştım. Daha sonra gülle ilgili çalışmalarım sırasında derinlemesine incelediğim zaman gülsuyunun “serinletici ve ferahlatıcı” etkisini, bunun neden ve niçin olduğunu o zamanki tıbbın kurallarına uygun olarak anlatıldığını gördüm. Bu etkiye inandım ve bir bilginin kaynağına inmenin ne kadar önemli olduğuna bir kere daha şahit oldum.

Osmanlı Tıbbı, bütün eski medeniyetlerin tıbbının bir devamı ve o bilgilerin Osmanlı hekimlerinin süzgecinden ve tecrübesinden geçerek oluşturulan kısmıdır.Bu tıp bilgileri 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra hem Avrupa’da hem de Osmanlı’da terk edilip “kimya” devrine geçilmiştir.  Kimya döneminden önceki tıp, tamamen doğal bitkisel, hayvansal veya madensel ilaçları kullanıyordu. Bu ilaçlardan biri de kokulu güldür. Osmanlı tıbbının içinde yer alan kokulu gülle yapılan pek çok ilaç vardı. Bunlardan biri de “gülsuyu”dur. Gülsuyu özel olarak yetiştirilen kokulu güllerin imbikte damıtılmasıyla elde edilen güzel kokulu bir su olup,üretimi ve kullanılış tarihi çok eski dönemlere kadar gitmektedir. 

Gülsuyunun tıptaki etkilerinden ferahlatıcı etkisini İbni Sina’dan başlayarak bütün önemli hekimlerin kitaplarında bulmak mümkün. Eski tıbba göre gülsuyunun niteliği “serin ve nemli” olduğundan bayılmalarda ve hararetten doğan “yürek oynamalarında” gülsuyu vazgeçilmeyen bir kurtarıcıydı. Ateşlenmelerde hemen gülsuyu ile yüz ,eller ayaklar ovularak alınan diğer ilaçların etkisi beklenirdi. Baş ağrılarında  özellikle  “sıcak” nitelikli baş ağrılarında ilk başvurulan madde idi. Kızgınlık öfke gibi duyguların yarattığı baş ağrısında gülsuyu ile yüzü şakakları ovmak gerektiği belirtilirdi. Gülsuyu sarhoşların da ellerinin altında bulunması gereken bir madde idi. Çünkü sarhoşluğun etkisini azaltır, içkinin verdiği baş ağrısını hafifletirdi. En önde gelen kullanım yeri ise sıcak günlerde serinletici ve ferahlatıcı etkisi idi. 

Osmanlı hekimlerinin tavsiye ettiği bu bilgiler zamanla topluma mal olmuş, bu sebeplerle bilinen ve kullanılan usuller haline gelmişti. Bayılmalarda, fenalaşmalarda hemen gülsuyu şişesi getirilir, yüz ve bilekler gülsuyuyla ovulurdu. Misafirlere gülsuyu ikramı vazgeçilmeyen bir adet haline gelmişti. Bu sebeple gülsuyu kullanımı tahmin edebileceğinizden büyük miktarlara ulaşabiliyordu. Sadece Topkapı Sarayında kullanılan gülsuyu tonlarla ifade edilir. Bu vazgeçilemeyen faydalı su, her sınıf halk tarafından kullanılır, en güzel görkemli şişeler  gülsuyu için hazırlanırdı. Özel gülsuyu şişeleri olan “gülâbdanlıklar” herkesin alım gücüne göre çok renkli, çok çeşitli ve çok zariftiler.Gülsuyu ikram etme geleneği kolonya ikramı ile devam ediyor. En küçük taşra evlerinden, şehirlerarası otobüslerde ikram edilen kolonyayı gördüğünüzde bu geleneğin gülsuyunun alkollenmiş şekli olduğunu unutmayın. 

Gülsuyunun serinletici ve ferahlandırıcı etkisinden bu sıcak günlerde yaralanın. Şimdilerde kolaylıkla bulacağınız püskürtücü şişelere koyup ihtiyaç duyduğunuzda yüzünüze sıktığınız gülsuyunun etkisini fark edecek , Osmanlı hekimlerinin ne kadar haklı olduklarını anlayacaksınız. Hanımlar için ufak bir not daha ; gülsuyunun cildi gençleştirici etkisini de unutmayın.

Bu yazı 4,151 defa okundu.