22 Ağustos 2014

Hazır alma, anneannen gibi kendin yap!

"Halamın bir turşusu vardı, parmaklarımızı yerdik, kıtır kıtır olurdu."
"Teyzem iki avucunun arasında kuskus yuvarlardı."
"Ninem karpuz kabuğundan reçel yapardı."

Halamız, teyzemiz, ninemiz yapardı ama bugün 30-40 yaşlarında olanlar ve daha küçükler bunları yapmayı hiç öğrenmedi. Bırakın turşuyu, kuskusu, yoğurt mayalamayı bile bilmeyenler var. E=mc² formülünden bile daha uzak yoğurt mayalamak…

Elimizi batırmadan, ter dökmeden, ateşin başında bunalmadan, yorulmadan alıyoruz salçamızı, turşumuzu, reçelimizi.

Konfor düşkünlüğümüz evlerimizi hazır salçalı, hazır turşulu, hazır çorbalı, pek tatsız tuzsuz yerlere çevirdi. Bir şeyler yiyoruz yemesine ama "beslenemiyoruz". Ninemizin turşusu sindirim sistemimize iyi gelirdi (probiyotikti). Evde mayaladığımız, ekşiyen, su salan yoğurt da öyle. Hastalandığımız zaman tarhana iyi gelirdi; hazır çorbanın içindeki katkı maddeleri Çin lokantası sendromundan alerjiye bir sürü rahatsızlığa sebep olabiliyor. İçinde nitrat var mı, kanserojen madde katılmış mı diye endişelenmekten sucuk yiyemiyoruz. Bunda boya var mı, bunda katkı maddesi var mı diye hafiyelik yapmaktan usandık. Satın aldığımız gıdaların en masumu kuru incirin altından bile bir çapanoğlu çıkıyor; migrenimizi azdıran hidrojen peroksite bulanmış olabiliyor.

Gönül rahatlığıyla yemek yemek, çocuklarını en güzel şekilde beslemek isteyenler artık mutfağa daha fazla vakit ayırmaya başladı. Evinde kendi sebzesini kurutanlar, küçücük bir kavanoz da olsa turşu kuranlar, ekşi mayalı ekmek yapmaya merak salanlar var. Hülya Erol, işte bu gıda konusunda bilinçlenmeye başlamış, mutfağına sahip çıkmaya karar vermiş olanlar için kıymetli bir kaynak kitap hazırladı. "Hazır Alma Kendin Yap!" peynir, yoğurt, tarhana, çökelek gibi süt ürünlerinin tarifleriyle başlıyor. Evde sebze meyve kurutma, pastırma ve sucuk, kuru yufka, erişte, reçel, turşu, sirke, şerbet hazırlama gibi tariflerle devam ediyor. Kitapta balda kudret narı muhafaza etme, kavun çekirdeği şerbeti (subye), kopanisti peyniri, karınca yumurtasından yoğurt mayalama gibi kolay kolay bulunmayacak tariflere de yer verilmiş. Bayat ekmekle hazırlanabilecek gıdalara özel bir bölüm ayrılmış.

Hülya Erol güleryüzlü, çevresindeki insanlarla ülfet eden o güzel Anadolu kadınlarından biri. 1954 yılında doğmuş. Kısmetli bir çocukluk geçirmiş. Konya Seydişehir'de büyük bir çiftlikte, varlıklı bir ailede büyümüş. Kümesten yeni alınmış yumurtalar, sacda pişmiş sıcacık yufkalar yemiş. Sütün nasıl sağıldığını da görmüş, sütün nasıl ayrana, tereyağına, peynire dönüştüğünü de. Komşu teyzelere hep sorular sormuş, nasıl pişirdiklerini, nasıl kotardıklarını öğrenmiş.

Evlendikten sonra kayınvalidesinin mutfağıyla, Kastamonu ve Tosya kültürüyle tanışmış. Daha önce hiç bilmediği tatlar, tarifler… Eşinin işi nedeniyle yaptıkları seyahatleri de kendisi için bir okula çevirmiş. Köylerde yaptığı sohbetleri, öğrendiği tarifleri kaydetmiş. Türkü derleyenler gibi, kaybolmaya yüz tutmuş tariflerimizi, usullerimizi arşivlemiş. Ortaya
www.annemmutfakta.tv adresinden yayın yapan sitesi çıkmış. Bu siteden yemeklerin yapılışını seyretmenin insanı rahatlatan bir tarafı var. Çorbanın üstüne dökmek için kızdırdığı yağın tavasını bir kepçe çorbayla karıştırıp tekrar çorbaya döküyor mesela. Benim annem de aynı böyle yapar, bir damla yağ bile ziyan olmaz. Anadolu kadını böyledir işte!

Ben kitapta en çok aygut tarifini sevdim. Böyle bir yiyeceğin olduğunu ilk kez Hülya Erol'dan duydum. Anadolu'nun şahane buluşlarından biri… Tarhana malzemesi unla buluşturulmadan önce bol yoğurtlu olarak yeniyor. Hülya Hanım'ın elleriyle hazırladığı balda bekletilmiş kudret narından bana da kısmet olmuştu, bayıldım. Açık seçik anlatılmış tarifiyle pastırma yapmayı denemeye karar verdim. Çubuk makarnanın Anadolulu atası legman'ı bir gün hazırlamak üzere gözüme kestirdim.

Etiketler: Kış hazırlıkları, ev yapımı, el yapımı, katkısız gıda

Bu yazı 6,650 defa okundu.