Safra taşı deyip geçmeyin

21 Mart 2013 10:22 tsi
Safra kesesi taşları, sık karşılaşılan bir sağlık sorunudur. Özellikle taşa bağlı ağrılar sık sık tekrarlarsa keyif kaçırır. Taşa bağlı safra kesesi iltihaplarının tehlikeli neticeleri de olabilir.

Prof. Dr. Osman MÜFTÜOĞLU / Hürriyet
yasasinhayat@hurriyet.com.tr

Akşam yemeğinizi keyifle yediniz, hatta biraz da fazla kaçırdınız, gecenin tam da orta yerinde şiddetli bir bulantı ve karın ağrısıyla uyandınız. Karnınızın sağ tarafında, kaburga altında yoğunlaşan, sağ omzunuz ve sırtınıza doğru yayılan bu ağrı canınızı yakıyorken aklınıza hemen safra kesenizdeki taş(lar) ve tabii ki doktorunuzun uyarıları geldi.
En yakın hastanenin acil servisine başvurmaya karar verdiniz. İyi de yaptınız! İyi yaptınız, çünkü muhtemelen “taşa bağlı bir akut safra kesesi iltihabi” geçiriyorsunuz, ciddi bir tıbbi değerlendirmeye ihtiyacınız var.
Safra kesesi taşları, sık karşılaşılan bir sağlık sorunudur. Özellikle taşa bağlı ağrılar sık sık tekrarlarsa keyif kaçırır, can sıkar. Taşa bağlı safra kesesi iltihaplarının başka tehlikeli neticeleri de olabilir.
Safra yollarının taşlarla tıkandığı safra kesesi iltihaplarında ise (pankreas bezinin devreye girdiği) hayati tehlikesi olabilen sorunlar ortaya çıkar. Diğer taraftan taşın kesede kanser oluşumuna zemin hazırladığını düşündüren bulgular da var.
Yani safra taşı sorunu bazen başa bela olabiliyor, yaşamı tehdit edici problemlere yol açabiliyor.

SAFRA TAŞI NASIL OLUŞUR?
Safra kesesi taşlarının oluşmasına yol açan birden çok faktör var. Safra yoğunluğunun artması, bazı kan hastalıkları, safra yolu tıkanıklıkları, kanda bazı maddelerin fazlalaşması en önemli faktörler.
Yaş ilerledikçe, kilo arttıkça, kolesterol seviyesi yükseldikçe taş oluşması riski de artıyor. Kadınlarda (özellikle fazla kilolu, beyaz tenli, sarışın, çok doğum yapmış kadınlarda) olasılık artıyor. Ailesinde safra taşı öyküsü olanların şansının (!) daha yüksek olduğu biliniyor.
Sanılanın aksine yiyecek ve içeceklerin safra taşı oluşumuna doğrudan bir etkisi söz konusu değil. Ama eğer safra kesenizde taş varsa, bazı yiyecekler (özellikle yumurta, yağlı yiyecekler, kabuklu bakliyat grubu besinler, alkol) safra taşının ağrı yapması ihtimalini yükseltiyor.

BELİRTİLERİ NELER?
Ağızda acı bir tat, nefes kokusu ve baş ağrısı çekenlerin sessiz giden bir safra kesesi sorununu akla getirmelerinde yarar var. Bazen de ateş, terleme ve şiddetli karın ağrısı ile ani başlayan iltihaplanmalar olabilir.
Sıklıkla mideye, göğse, sağ omuza, sırta (kürek kemikleri arasına) yayılan şiddetli ağrılar, yemeklerden sonra şişkinlik, geğirme, bulantı gibi hazım sorunları safra kesesi sorununu (taş veya taşsız safra kesesi iltihabı) akla getirir.
Safra kesesi taşının teşhisini sadece kişinin yakınmalarına dayanarak koymak pek mümkün olmaz. Safra taşları gastritten kolite, kalp-damar hastalığından pankreas iltihabına kadar birçok hastalıkta görülen belirtileri taklit edebilir.

ULTRASONOGRAFİ GÜVENLİ VE PRATİKTİR
Safra kesesi taşlarının teşhisi eskiye oranla çok daha kolay hale geldi. Ağrısız, acısız ve ucuz bir teşhis yöntemi olan ultrasonografi ile hastaların neredeyse yüzde 98’ine kesin teşhis konabiliyor.
Safra taşı hastalığının tedavisinde bugün hâlâ en geçerli yöntem cerrahi girişimler olarak gösteriliyor. Son yıllarda iyice yaygınlaşan, laporoskopik cerrahi olarak da bilinen kapalı ameliyatlar hastaların işini daha da kolaylaştırmış durumda. Bu yöntemle ameliyat olanlar neredeyse iki-üç gün sonra işlerine dönebiliyor.

300 kalorilik bir öğle mönüsü
Günlük kalori alımının kişiden kişiye değiştiğini artık biliyoruz. Bununla birlikte bir öğünde alınacak kalorideki farklılıklar porsiyonların azaltılıp, çoğaltılması ile sağlanır. Yani 300 kalorilik bir öğle mönüsü ile 500 kalorilik bir öğle mönüsü aynı yiyecek gruplarını içerir. Fark, bu yiyecek gruplarının porsiyonlarındaki değişikliklerle ortaya çıkar. Önemli olan alınan kalorinin bütün yiyecek gruplarını içermesidir. Peki 1200-1300 kalorilik bir beslenme planında 300 kalorilik bir öğle mönüsünde neler var;Karışık salata
1 ince dilim kepekli ekmek
1 adet karnıyarık (susuz) (patlıcanları kızartmadan fırında pişirme yöntemini deneyin).
1 su bardağı az yağlı yoğurt

Bu haber 1,159 defa okundu.