Demir deposu neden boşalır?

29 Mart 2010 13:44 tsi
Vücudumuzda demir neden eksilir? Demir eksiliği hangi rahatsızlıklara sebep olur? Demir eksikliğine karşı nasıl beslenmeliyiz? Dr. Hasan İnsel anlatıyor...

Dr. Hasan İnsel'in yazısı... 

Alyuvarların içinde vücuda oksijen taşıyan hemoglobin eksildiğinde ‘kansızlık’ oluşur. Bu konuda bilinmesi gereken en önemli nokta, bu durumun bir sonuç olduğudur. Kansızlığın neden kaynaklandığını bulmak gerekir

Geçen gün sabah kan hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Mustafa Yenerel ile konuşuyorduk. Hanımların kansızlık bulgularını pek ciddiye almadığından ve bunu normal olarak kabul ettiklerinden yakınıyordu, bu konuda çok yararlı bilgiler verdi. Kansızlık hakkında anlattıklarını aktarıyorum.
Alyuvarların içindeki oksijen taşıma görevini üstlenen ve hemoglobin olarak adlandırdığımız maddenin yaşa ve cinsiyete göre normal kabul edilen düzeylerin altında olmasını, kansızlık yani anemi olarak adlandırıyoruz.

Kansızlık konusunda bilinmesi gereken en önemli nokta, bu durumun bir sonuç olduğu ve nedenin ortaya konulması zorunluluğudur. Bazen bir nedenin ortaya konulması yetmez,  bu kez ona yol açan nedenin de ortaya konması gerekir. Örneğin kansızlığın nedeninin demir eksikliği olduğu belirlenirse, bu kez de demir eksikliğinin nedenini araştırmak gerekir. Bu nedenle kansızlıkla başvuran bir hasta karşısında acil durumlar dışında herhangi bir tedavi girişiminden önce, tüm imkanlar kullanılarak  kansızlığın nedeni ortaya konulmalıdır.

Ne zaman kansızlıktan şüphe edilmeli?
Kansızlığı olan hastalarda, hemoglobin düzeyinin düşmesi sonucu öncelikle kanın oksijen taşıması azalacağından, buna bağlı olarak halsizlik, nefes darlığı, göğüs ağrısı, baş ağrısı gibi şikayetler gelişebilir. Kan hacminde azalmaya bağlı olarak oluşan ayağa kalkınca aniden tansiyonun düşmesi veya bayılma hissi, çarpıntı gibi sıkıntılar sık görülebilen diğer bulguları oluşturur.
Bulgular, kansızlık düzeyinden çok kansızlığın  gelişme süresiyle ilişkili olarak artar. Örneğin B12 vitamininin eksikliğine yol açan bir hastalıkta, kansızlık seneler içinde gelişir ve hastalar çok düşük, örneğin 6 gr/dl hemoglobin düzeyine rağmen, “Sadece son zamanlarda halsizliğim arttı” diyerek doktora başvurur. Genellikle acil bir sıkıntı hissetmezler. Buna karşın aniden midesi kanayan bir kişi yolda yürürken bayılarak acile getirildiğinde hemoglobin düzeyi daha 10 gr/dl civarında olabilir.

Demir eksikliği ne zaman ortaya çıkar?
Çocuklukta hızlı büyüme dönemleriyle gebelik ve emzirme dönemlerinde fizyolojik olarak demir eksikliği beklenen bir durumdur. Çocuklarda, derslerde dikkat kaybı, hafızada yetersizlik, öğrenmede güçlük yaratabilen bu durum gebelerde, anne ve özellikle bebek sağlığı için çok daha önemli bir sorun oluşturur ve muhakkak ağızdan alınacak demir ilaçlarıyla desteklenmesi gerekir. Bunun dışında vejetaryen kişilerde ve adet günleri uzayan kadınlarda demir eksikliği ve / veya demir eksikliği anemisi beklenen bir durumdur.
Erkek hastalarda ise demir eksikliğinin nedeni hemen daima sindirim sisteminden gizli ya da aşikar kanamalardır. Kanama odağı açısından muhakkak araştırılmalıdır.

Demir eksikliği nedir?
Bir kişi yiyeceklerle yeterli demir alamazsa ya da aldığından daha fazla demir kaybederse vücuttaki demir depoları boşalır. Bu durum demir eksikliği olarak isimlendirilir. Demir eksikliği durumu devam ederse, bu kez demir eksikliği anemisi olarak tanımladığımız ve demir depolarının, serum demirinin ve hemoglobin düzeylerinin azaldığı bir durum ortaya çıkar.

BESİNLER TEK BAŞINA DOLDURAMAZ
Demir eksikliği anemisi demirden zengin yiyeceklerle tedavi edilebilir mi?
Demir eksikliği anemisi doktor tarafından tedavi edilmelidir. En iyi demir kaynağı kırmızı et ile tavuk ve balıkların kahverengi etli kısımlarıdır. Bu gıdalarda demir miktarı hem yüksektir hem de demir bağırsaklardan kolayca emilebilen şekildedir.
Bitkisel gıdalar içinde de demirden zengin olanlar vardır ancak bunlardaki demir bağırsaklardan çok zor emilebilir. Bu nedenle demirden en zengin bitkiler veya baklagillerle beslense dahi vejetaryen kişilerde demir eksikliği anemisi sık görülen bir durumdur.
Demirden zengin yiyeceklerin normal miktarlarda yenmesi demir eksikliğinden korunmada önemlidir. Ancak uzun süreli kanama durumlarında, bu yiyecekler demir depolarının boşalmasını engelleyemez, eksikliği de tek başlarına yerine koyamazlar.
Bu arada demir eksikliği anemisi tanısı konularak, doktor tarafından demir tedavisi verilen hastalar bu tedaviyi alırken bir yandan da et, ciğer, pekmez gibi yiyecekleri gerekenden fazla yemeye çalışırlar. Bu durum ise kişiye kilo aldırmaktan başka, kansızlıkları üzerine ek bir yarar sağlamaz.

Milliyet/Cadde 

Bu haber 6,466 defa okundu.