Prof. Tuzcu diyabetlileri uyarıyor!

1 Mart 2010 12:53 tsi
"Uzmanların hemen hepsi, elde olan tüm bulgulara bakınca, “Avandia kalbe zararlı değildir” demenin mümkün olmadığı görüşünde. İlacın piyasadan çekilmesine karşı olanlar bile..." Prof. Dr. E. Murat Tuzcu yazıyor...

Prof. Dr. E. Murat Tuzcu'nun yazısı...

Tartışılan diyabet ilacı AVANDIA’YA DİKKAT!

Avandia’nın kalp hastalıklarına bağlı ölümleri artırdığına dair raporun yankıları sürüyor. Uzmanların
bir bölümü ilacın piyasadan çekilmesini isterken,  karşı görüştekiler bile çok özel durumlar dışında hastalarına vermeyeceğini söylüyor

Tıbbi adı “diabetes mellitus” olan, kısaca diyabet denilen şeker hastalığının 2 çeşidi var. Birincisi çocukluk veya ilk gençlik çağlarında ortaya çıkan ve pankreasın insülin yapama özelliğini kaybettiği hastalık. Bu hastaların düzenli insülin kullanmaları şart.

İkinci çeşit ise yetişkin şeker hastalığı. Şeker hastalarının yüzde doksanından fazlası bu grupta. Şişmanlık, hareketsizlik ve kötü beslenme hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırıyor.  Yetişkin şeker hastalığında pankreas insülin üretiyor ama dokular kapılarına gelen insüline direniyorlar. Daha fazla çalışıp daha çok üretim yapmak zorunda kalan pankreas bir süre sonra yorulur, insülin üretimi düşer.

Sanki kalp hastalığı
Şeker hastalığının etkilemediği organımız yok. Bunların başında kalbimiz ve damarlarımız geliyor. Damar sertliğinin oluşması ve ilerlemesinde şeker hastalığı baş rolde desek yalan olmaz.
Diyabet kalp damar hastalığı riskini 3-4 kat artırıyor. Kalp kriziyle hastaneye yatanların yüzde kırkında diyabet var. Hastaneye yatana kadar şeker hastası olduklarını bilmeyenlerin çoğunda da glukoz ve insulin dengeleri bozuk, insüline direnç var.
Bu insanlarda diyabetin alt yapısı çoktan hazır ve damarlarda tahribat yapmaya başlamış bile. Diyabetik kişi kalp krizi geçirdiğinde ölüm riski şeker hastası olmayanlara göre çok daha yüksek. Bu nedenlerle birçok uzman şeker hastalığının aynı zamanda bir kalp-damar hastalığı olduğunu düşünüyor.  (Resim 1)

1999’da onaylandı
Doksanlı yıllara kadar diyabet tedavide insülinin yanı sıra, pankreasın daha fazla insülin üretmesini sağlayan ilaçlar kullanılıyordu. Son 20 yılda, insüline karşı direncini azaltan ilaçlar geliştirildi.
Bu gruptaki ilaçlardan biri olan “rosiglitazon” 1999 yılında FDA’dan tarafından onaylanıp Avandia ticari ismiyle piyasaya sürüldü.

Avandia’nın piyasaya sürüldüğünden kısa süre sonra üreticisi GlaxoSmithKline şirketinin en çok satan ilaçlarından biri oldu. 2006 yılında şirketin cirosuna 3.2 milyar dolar kattı. Bu karlı gidise ilk darbe 2007 yılında geldi.

O zamana kadar yapılmış olana araştırmaları topluca inceleyen araştırmacılar Avandia’nın kalp krizini ve kalp hastalıklarına bağlı ölümleri arttırdığı sonucuna vardı. Konuyu araştıran FDA, riski varlığını teyit etse de tehlikenin ilacı piyasadan çekmeyi gerektirecek düzeyde olmadığını sonucuna vardı. (Resim 2)

Senato’nun ilaç raporu
Araştırmalar ve tartışmalar devam ederken Amerika Birleşik Devletleri Senatosu Mali İşler Komisyonu bu sorunu mercek altına aldı.  İki yıl süren çok yönlü bir araştırmada ilacı üreten şirketten alınan 250 bin sayfa doküman incelendi, bir çok ilgiliyle ve uzmanla görüşüldü. İki hafta önce açıklanan komisyon raporunda hem Avandia’yı üretip satan şirkete hem de ilacın güvenliğinden sorumlu olan

FDA’ya şiddetli eleştiriler var.
Senato komisyonu, GalaxoKleinSmith şirketinin 2003 yılından beri Avandia’nın kalp üzerine olumsuz etkisi olabileceğinin bildiğini ama ilacın yaygın olarak reklamını yapmaya devam ettiğinin altını çiziyor.
Komisyon başkanı, şirketi, ilacın kalbe zarar veren etkilerini hafif gösterecek yollara saptığını, buna itiraz edenleri sindirmeye çalıştığını ve kamunun güvenini kötüye kullandığını açıkladı.

FDA da suçlanıyor
Kısa adı FDA olan, ilaç ve gıda idaresi de A.B.D.’de senatörlerin hışmından nasibini aldı. FDA ilaçların güvenli ve etkin olduğunu değerlendikten sonra piyasaya sürülmelerine onay vermekle ve halen satılmakta olan ilaçları da denetlemekle görevli. Komisyon raporunda, FDA’nın piyasadaki ilaçları denetlenmede yetersiz kaldığını, etkinliğini arttırmak için reform gerektiği belirtiliyor. Bu rapor sadece A.B.D.’yi ilgilendiren bir konu değil. Çünkü, FDA’nın verdiği kararlar ve açıklamalar tüm dünya tarafından yakından izlenip değerlendiriliyor.

GSK’nın cevabı
Bu rapora GlaxoSmithKline (GSK) şirketi bir basın açıklamasıyla cevap verdi. Açıklamada, şimdiye kadar yapılan karşılaştırmalı randomize çalışmaların hiç birinin Avandia’nın kalp krizine yol açtığını göstermediğinin altı çiziliyor.

Tüm çalışmaları bir araya getirerek yapılan “metaanaliz” denilen araştırmaların bilimsel olarak hatalı olduğu belirtiliyor. Bu nedenle Avandia’ya yapılanın haksızlık olduğu mesajı veriliyor.

---

---

RESİM 1- Mide ve bağırsaklardan emilen karbonhidratlı besinler glikoza çevrilip kan dolaşımıyla vücuda dağılır. Glikozun hücrelere girip kullanılabilmesi için pankreasta yapılan insüline ihtiyaç vardır. Normalde bir glukoza bir insülin yeterken, insülin direnci oluşmaya başlayınca, glikoz hücrelere rahat rahat giremez olur. Bir değil birkaç insülin gerekir. Bu durum vücudun tüm dokularını etkileyen bir dizi bozukluğa yol açar.

---

---

RESİM 2- İnsülin direncini azaltmayı amaçlayan ilaçlar çeşitli dokularda, özellikle kas, yağ ve karaciğer ile damar hücrelerinde etkilidirler. Buralarda insüline hassasiyeti artırırlar. Böylece kolayca içeri buyur edilen glikoz kanda birikip kan şekerini yükselteceğine hücre içine kullanılıp işe yarar.

Ne yapmalı?

İlaçların istenmeyen etkilerinin ne sıklıkla görüldüğünün  ve ne kadar zararlı olduğunun öğrenilmesi bazen uzun yıllar alır.  Bir ilacın yan etkilerinin yararlarına ağır bastığının anlaşılmasında geç kalmamak için daha etkin ve sürekli bir gözetim gerekiyor.

Komisyon raporu A.B.D.’de doktorlar arasında ve akademik kurumlarda geniş yankı buldu. İlgili doktorların bir bölümü Avandia’nın piyasadan çekilmesi gerektiği görüşünde. Uzmanların hemen hepsi, elde olan tüm bulgulara bakınca, “Avandia kalbe zararlı değildir” demenin mümkün olmadığı görüşünde. İlacın piyasadan çekilmesine karşı olanlar bile, çok özel durumlar dışında hastalarına Avandia vermeyeceklerini söylüyorlar. Sağlık Bakanlığı’nın da benzer bir yaklaşımı var. Türkiye’de de ilacın kullanımına kısıtlamalar var ama piyasadan çekilmesi düşünülmüyor. Halkın sağlığını korumakla yükümlü FDA’ya yöneltilen eleştiriler, eski Romalı şair Juvenal’ın “muhafızları kim muhafaza edecek” diye çevirebileceğimiz “qui custodiet, ipsos custodes?” sözünü akla getiriyor. A.B.D. Meclisi’nin klasik ve popüler politik konular dışında da, hesap sorma gücünü kullanıp ses getiren bir rapor yayınlaması, muhafızların tümüyle başı boş olmadığını düşündürüyor.

Milliyet Cadde

Bu haber 1,484 defa okundu.