Bebekle evde ilk günler

16 Nisan 2013 14:55 tsi
Eşi­niz, siz ve be­be­ği­niz ger­çek bir ai­le ol­du­ğu­nu­zu en iyi evi­niz­de his­se­de­cek­si­niz. İlk haf­ta­lar ba­şı­nız bi­raz ka­la­ba­lık ol­sa bi­le! Ayşe Öner’in yazısı…

Ayşe Öner'in yazısı:

Hami­le­lik sü­re­si bo­yun­ca an­ne ve ba­ba aday­la­rı, sağ­lık­lı bir be­bek dün­ya­ya ge­ti­rip ku­cak­la­ma­yı ha­yal eder­ler. Do­ğum ile bir­lik­te bu ha­yal ger­çek­le­şir, has­ta­ne­de­ki gün­ler­de an­ne ve be­be­ğin ba­kı­mı­nı pro­fes­yo­nel bir tıb­bı ekip sağ­lar. Mut­lu do­ğum ola­yı, ya­kın­la­rı­nız, ar­ka­daş­la­rı­nız, sev­dik­le­ri­ni­zin zi­ya­ret­le­ri ile kut­la­nır ve eğer her şey yo­lun­da git­miş ise bir iki gün için­de has­ta­ne­den evi­ni­ze dö­ne­bi­lir­si­niz. Ba­zen 5 yıl­dız­lı otel hiz­me­ti ve­ren özel has­ta­ne­ler­de do­ğu­mu­nu ger­çek­leş­ti­ren an­ne­ler, ka­lış sü­re­si­ni uzat­ma­yı ter­cih etmektedirler. Be­bek ağ­la­dı­ğın­da he­men be­bek hem­şi­re­le­ri yar­dım­cı olur, ağ­rı ol­du­ğun­da dok­tor ve sağ­lık per­so­ne­li ça­re­si­ni bulur. Ge­len zi­ya­ret­çi­ler için özel bir ik­ram ha­zır­lı­ğı ge­rek­mez, ye­mek pi­şir­me der­di yok­tur; "bu­ra­da bir haf­ta ka­lıp, hem iyi­ce din­le­ne­yim hem de be­be­ğim bir dü­ze­ne gir­sin, mi­sa­fir­le­rim de has­ta­ne­ye ge­le­bi­li­yor na­sıl­sa," dü­şün­ce­sin­de olan­lar yanılmaktadırlar. Çün­kü has­ta­ne, çok lüks hiz­met ve­ren bir otel gi­bi ol­sa bi­le, çe­şit­li has­ta­lık­la­rı olan in­san­la­rın ba­kıl­dı­ğı bi­na­lar­dır ve has­ta­ne­le­rin spe­si­fik en­fek­si­yon­la­rı var­dır. Hiç mik­rop­lar­la de­ne­yi­mi ol­ma­mış be­be­ği­ni­zin, uzun sü­re has­ta­ne­de kal­ma­yı ter­cih et­ti­ği­niz za­man, bir has­ta­ne en­fek­si­yo­nu­na ma­ruz kal­ma ris­ki­ni arttırırsınız.

Unut­ma­yın, be­be­ği­niz­le bir­lik­te ger­çek ya­şam öy­kü­nüz evi­niz­de baş­lar. Has­ta­ne dö­nü­şü ilk gün bi­raz sı­kın­tı­lı ol­sa bi­le, be­be­ği­niz evi­ni se­ve­cek­tir. Eşi­niz, siz ve be­be­ği­niz ger­çek bir ai­le ol­du­ğu­nu­zu en iyi evi­niz­de his­se­de­cek­si­niz. İlk haf­ta­lar ba­şı­nız bi­raz ka­la­ba­lık ol­sa bi­le !…

Ağlama

Be­be­ği­ni­zin ağ­la­ma­sı, si­ze ih­ti­ya­cı­nın ol­du­ğu­nu an­lat­ma­sı­nın tek yo­lu­dur. Ve do­ğu­mu ta­kip eden ilk ay­lar her ağ­la­dı­ğın­da ya­nın­da olup ne­de­ni­ni bul­ma­ya ça­lış­ma­lı­yız. Be­be­ği­mi­zin doğ­du­ğu bu dün­ya­da de­ne­yim­le­di­ği her şe­ye ya­ban­cı ol­ma­sı, ken­di­ni ifa­de ede­me­me­si vü­cu­dun­da his­set­ti­ği de­ği­şik­lik­ler, ne­fes al­ma, acık­ma, ka­ka yap­ma, gaz ağ­rı­sı, sı­cak, so­ğuk, faz­la ışık­tan duy­du­ğu ra­hat­sız­lık, ya­tak çar­şa­fın­da olu­şan ka­tın ver­di­ği acı, giy­si­si­nin eti­ke­ti­nin onu ka­şın­dı­rı­yor ol­ma­sı, uy­ku­ya dal­mak­ta sı­kın­tı çek­me­si, yat­tı­ğı po­zis­yo­nu de­ğiş­tir­mek is­te­yip de de­ğiş­ti­re­me­me­si­nin yol aç­tı­ğı sı­kın­tı, ca­nı­nın sı­kıl­ma­sı, ku­cak­ta ol­mak is­te­me­si gi­bi du­rum­lar­da ra­hat­sız­lı­ğı­nı ifa­de et­me­si­nin bir tek yo­lu var­dır: AĞ­LA­MAK. Gö­rül­dü­ğü gi­bi be­bek­le­rin ağ­la­ma­sı için pek çok ne­den bulunmaktadır. An­cak çevrenizdeki in­san­la­rın be­bek ağ­la­ma­sı­nın tek nedeninin aç­lık ol­du­ğu­nu düşünmeleri ve si­zi de buna inandırmaları bir sorundur. Bebeğiniz her ağ­la­dı­ğın­da onu em­zi­re­rek, za­val­lı be­be­ği so­ru­nu­nu çö­züm­le­me­den sus­tur­ma­nın tek yo­lu zan­net­me­ni­zin se­be­bi, ger­çek­ten ağ­la­ma­yı ke­sip hırs­la me­me­ni­zi em­me­si­dir. Em­me­ye baş­la­dı­ğı an duy­du­ğu haz, ra­hat­la­ma­sı­nı ve bir sü­re­li­ği­ne ger­çek sı­kın­tı­sı­nı unut­ma­sı­nı sağ­la­ya­cak­tır. O za­man siz de "doğ­ru, bu ka­dar is­tek­li em­di­ği­ne gö­re kar­nı aç­mış, za­val­lı be­be­ğim," di­ye dü­şü­ne­cek­si­niz.

An­cak, ger­çek so­run, kı­sa bir sü­re son­ra be­be­ği tek­rar hu­zur­suz ede­cek ve ge­ne ağ­la­ma­ya baş­la­ya­cak­tır. Bu de­fa sü­tü­nü­zün ye­ter­li ol­ma­dı­ğı ve be­be­ğin aç kal­dı­ğı yo­rum­la­rı baş­la­ya­cak­tır. Bu­na ik­na ola­cak­sı­nız, çün­kü be­be­ği­niz bi­be­ron­la ve­ri­len süt for­mü­lü­nü de hırs­la eme­cek­tir.

Bu ara­da ya­tır, kal­dır, em­zir, mama ver, gaz çı­kart der­ken, onun ger­çek ra­hat­sız­lı­ğı da bir şe­kil­de gi­de­ri­lir; an­cak far­kı­na va­rıl­ma­dan. Be­bek ger­çek­ten aç ol­ma­ma­sı­na rağ­men, em­me­nin ver­di­ği ra­hat­la­ma ve şiş­kin­lik so­nu­cun­da uy­ku­ya da­lar. Ve­ri­len süt for­mü­lü, an­ne sü­tü­ne gö­re da­ha uzun sü­re­de ha­zım ol­du­ğun­dan, be­bek me­me em­di­ği sü­re ara­sın­dan, da­ha uzun uyur. Evet, so­run çö­zül­müş­tür, an­ne de bu­na ik­na ol­muş­tur. Sü­tü, be­be­ği için ye­ter­li de­ğil­dir. Et­ra­fın­da, be­be­ği do­yur­ma ar­zu­su için­de kıv­ra­nan ya­kın­lar, ak­ra­ba­lar da ni­ha­yet tat­min ol­muş­lar; be­be­ğin bes­len­me sü­re­ci­ne ken­di­le­ri­ni de da­hil et­miş­ler­dir. Bu­ra­da be­be­ği­ni­zin siz­den al­dı­ğı me­saj şu ol­muş­tur: "Ne tür­lü so­ru­nun olur­sa ol­sun, tek çö­züm var, me­me eme­cek­sin, ra­hat­la­ya­cak­sın." Bey­nin­de bu kod oluş­tu­ğu için, eriş­kin­lik dö­ne­min­de de kar­şı­laş­tı­ğı so­run­lar zor­luk­lar­la ba­şa çı­ka­bil­mek için ken­di­ni sık­lık­la buz­do­la­bı­nın önün­de bu­la­cak ve­ya bir şey­ler atış­tı­ra­rak ra­hat­la­ta­cak­tır. Doğ­du­ğu ilk gün­ler­de be­be­ği­mi­zi sık em­zi­ri­yo­ruz, çün­kü ge­len sı­vı kol­las­trum, (halk ara­sın­da bu­na ilk süt, ağız, gi­bi isim­ler ve­ril­miş­tir) az mik­tar­da­dır. İler­le­yen gün­ler­de süt akı­şı ra­hat­la­yıp, mik­tar ar­tın­ca be­bek em­me ara­lık­la­rı­nı za­ten uza­tır ve dü­zen ken­di­li­ğin­den olu­şur. Bu sü­reç­te, be­be­ği­ni­zin doy­du­ğu­na emin­se­niz, yu­ka­rıda söz et­ti­ği­miz ne­den­le­ri ko­nu­şa­rak "ne­yin var be­be­ğim, ba­ka­lım gaz mı se­ni ra­hat­sız et­ti, yok­sa…." gi­bi ra­hat­sız­lık du­ya­bi­le­ce­ği du­rum­la­rı sı­ray­la kon­trol edip, so­nun­da çö­züm sağ­lan­dı­ğın­da ise, be­be­ğin siz­den al­dı­ğı me­saj bu de­fa şu ola­cak­tır: "Ne­ler olu­yor bil­mi­yo­rum ama sı­kın­tı du­yu­yo­rum, böy­le his­se­din­ce ağ­lı­yo­rum ve he­men gü­lüm­se­ye­rek ge­len o ışıl­tı­lı ta­nı­dık yüz, bir şey­ler ya­pıp, be­ni ra­hat­la­tı­yor, so­ru­num çö­züm­le­ni­yor ve yo­la de­vam ede­bi­li­yo­ruz." Bu, ya­şam­da da kar­şı­laş­tı­ğı so­run­la­rı çö­züm­le­ye­bi­len bir eriş­kin ol­ma­sı­na ola­nak sağ­la­ya­cak­tır. Ha­ya­tı­mı­zın ilk dört yı­lı ya­şam için­dir ve bi­zi ha­yat­la ta­nış­tı­ran, iler­de na­sıl bir eriş­kin ola­ca­ğı­mı­zın te­mel­le­ri­nin atıl­dı­ğı bir dö­nem­dir. Ebe­veyn­ler için bü­yük bir fır­sat, ço­cuk­la­rı için is­te­dik­le­ri ya­şam pen­ce­re­si­ni bu sü­reç için­de aça­bi­lir­ler. Ye­ni doğ­muş bir be­be­ğin ağ­la­dı­ğın­da ya­nın­da ol­mak, onun ih­ti­ya­cı­na ce­vap ver­mek, ken­di­ni de­ğer­li his­set­me­si­ni sağ­lar, gü­ven duy­gu­su­nu ar­tı­rır. Ağ­la­ma­sı­na ce­vap ver­me­mek ise, bir sü­re son­ra ağ­la­ma­dan, ken­di ken­di­ne his­set­ti­ği ça­re­siz­lik ve ne olur­sa ol­sun, za­ten onu kim­se­le­rin önem­se­yip de ağ­la­mısı­na ce­vap ver­me­dik­le­ri hissiyle suskun kalmasına neden olur. Ya­şam bo­yu, için­de olu­şan boş­lu­ğun ye­ri­ni dol­du­ra­cak hiç­bir şey bu­la­maz. Dün­ya­la­rı önü­ne koy­sa­nız, ala­ma­dı­ğı gü­ven, sev­gi ve de­ğer­li­lik duy­gu­sun­dan yok­sun ka­la­cak­tır. Ba­zen be­bek­le­rin vü­cu­dun­da onu ra­hat­sız eden ener­ji olu­şur; bu­nu atıp, ra­hat­la­ma­sı­na ne­den ol­du­ğu için, bu tür ağ­la­ma­la­rın ya­ra­rın­dan da söz edilmektedir. Ama ma­saj ya­pa­rak be­be­ği­mi­ze ra­hat­sız­lık ve­ren faz­la ve­ya olum­suz ener­ji­yi te­miz­le­ye­bi­li­riz. Me­rak et­me­yin, kı­sa sü­re­de be­be­ği­ni­zin ağ­la­ma di­li­ni çö­ze­cek­si­niz ve ağ­la­ma­sı­nın ne an­la­ma gel­di­ği­ni he­men an­la­ya­cak­sı­nız. Me­se­la ye­ni­do­ğan­lar ge­nel­lik­le aç uya­nır ve süt em­mek için ağ­lar­lar. Eğer em­zir­me­yi ge­cik­ti­rir­se­niz, ağ­la­ma­sı­nın öf­ke ağ­la­ma­sı­na dö­nüş­tü­ğü­nü gö­rür­sü­nüz. Bu ağ­la­ma­la­rı kon­trol et­me­nin en iyi yo­lu, ilk haf­ta­lar her ağ­la­yı­şı­na ça­bu­cak ce­vap ver­mek­tir. Eğer tok ve al­tı ku­ru ol­du­ğu hal­de ha­la ağ­lı­yor­sa diz­le­ri­ni kar­nı­na doğ­ru çe­ki­yor, me­me­de bi­le ra­hat­laya­mı­yor­sa ağlamasının nedeni gaz spaz­mı­dır. Bu durumda gaz ma­saj­la­rı­na başlamalısınız. Sır­tı­na rit­mik vu­ruş­lar ya­pa­rak ve zıp­la­ya­rak ev­de tur­lar ata­bi­lir­si­niz. Ko­nu­şun, şar­kı söy­le­yin. Ha­fif mü­zik din­le­tin. Rit­mik ses­ler çı­ka­rın ve sal­la­ma­yı de­ne­yin. Ara­ba­da do­laş­tı­rın. Ilık ban­yo yap­tı­rın. Bü­tün bun­lar işe ya­ra­maz­sa, ya­ta­ğı­na ko­yun, po­zis­yo­nu­nu de­ğiş­ti­re­rek ve nin­ni ve­ya şar­kı söy­le­ye­rek uyut­ma­yı de­ne­yin. Ba­zen be­bek­ler, ağ­la­ya­rak uyur­lar. Ger­çek­ten yor­gun­sa, ağ­la­ma­sı uzun sür­mez. Ağ­la­ma­sı de­vam edi­yor­sa has­ta olup ol­ma­dı­ğı­nı kon­trol edin. De­re­ce­si­ne ba­kın. Be­bek­le­rin al­gı­la­rı çok güç­lü­dür. Bu­lun­duk­la­rı or­tam­da­ki stre­si ve olum­suz elek­trik­len­me­yi he­men his­se­der ve tep­ki ve­rir­ler. Onun için her za­man ra­hat olun. Eğer si­nir­le­ri­ni­zi kon­trol ede­mez­se­niz yar­dım ça­ğı­rın. Bu bir ak­ra­ba ve­ya ar­ka­daş ola­bi­lir. Ne ka­dar sa­bır­sız, si­nir­li ve­ya kız­gın olur­sa­nız olun onu as­la sars­ma­yın. Bir be­be­ği sert bir şe­kil­de sars­mak, kör­lük, be­yin ha­sa­rı hat­ta ölüm­le so­nuç­la­na­bi­lir. Bu­na sallanma sendromu denmektedir. Bü­tün be­bek­ler ba­zen, bel­li bir ne­den ol­ma­dan da ağ­lar­lar. Bu, onun ya­ban­cı bir ha­ya­ta uyum sağlamasının bir par­ça­sı­dır. Sa­de­ce ya­nın­da olun…

Uyku düzeni

İlk za­man­lar be­be­ği­niz ge­ce ve gün­düz far­kı­nı bil­mez. Ama bu­nu ona öğ­ret­me­ye he­men baş­la­ya­bi­lir­si­niz. Be­bek­le­rin ge­ce gün­düz ayrımı yok­tur. Ge­nel­de an­ne kar­nın­da ol­du­ğu gi­bi gün­düz, an­ne ada­yı ha­re­ket ha­lin­de ol­du­ğu için uyur. Ak­şam­la­rı ise ha­re­ket bi­tip, an­ne ada­yı yat­tı­ğın­da be­bek sal­lan­ma bit­ti­ği için uya­nır ve bu de­fa onun ha­re­ket­le­ri baş­lar!.. Do­ğum­dan son­ra da bu ru­tin de­vam eder. Gün­düz sa­at­le­rin­de be­be­ği­ni­zi, do­ğal or­tam­da uyu­tun. Ya­ni ses­siz­lik, ka­ran­lık sağ­la­ma­ya ça­lış­ma­yın ve en faz­la üç sa­at­te bir uyan­dı­rın. Uya­na­mı­yor ise, al­tı­nı açın, giy­si­le­ri­ni çı­ka­rın, yük­sek ses­le şar­kı söy­le­yin, yü­zü­nü yı­ka­ma­yı de­ne­yin, ta­ma­men uyan­ma­sı­nı sağ­la­yın. Bir­kaç gün için­de ge­ce gün­düz dü­ze­ni oluş­ma­ya baş­lar. Ge­ce bes­len­me­le­rin­de ve al­tı­nı de­ğiş­tir­me­ler­de ışı­ğı kı­sık kul­la­nıp, işi­niz bi­tin­ce, onu he­men ge­ri ya­tı­rın. Bü­yü­dük­çe ge­ce­le­ri em­me sü­re­le­ri­nin ara­sı açı­lır. 4-5 ay­dan son­ra ge­nel­lik­le ge­ce 6-8 sa­at ara­sı hiç uyan­ma­dan uyur­lar. Za­man za­man sal­la­ya­rak, sır­tı­na vu­ra­rak, "piş, piş ve­ya e e e" gi­bi yük­sek ton­da rit­mik ses­ler çı­ka­ra­rak ve­ya nin­ni söy­le­ye­rek, em­zik kul­la­na­rak uyu­ma­la­rı­na yar­dım­cı ola­bi­lir­si­niz. Mü­zik din­let­mek, iki ka­şı­nın ara­sın­dan baş par­ma­ğı­nı­zı al­nı­na doğ­ru kay­dı­ra­rak, hip­noz nok­ta­sı­na ba­sit bir ma­saj uy­gu­la­yın. Ba­zen bu uy­gu­la­ma çok işe ya­rı­yor ve şa­şı­ra­rak be­be­ği­ni­zin ça­bu­cak gev­şe­yip uy­ku­ya dal­dı­ğı­nı gö­rü­yor­su­nuz.

Emzik kullanımı

Be­bek­ler ge­nel­de 18 ay­lık ola­na ka­dar em­me ge­rek­si­ni­mi du­yar­lar. Bu sü­re­de em­me ge­rek­si­ni­mi­ni kar­şı­la­mak için par­mak­la­rı­nı, el­bi­se­le­ri­ni ya da em­zi­ği eme­bi­lir­ler. Eli­ni, par­ma­ğı­nı em­me­yi an­ne kar­nın­da bil­di­ği ve ken­di vü­cu­du­nun bir or­ga­nı ol­du­ğun­dan ko­lay­ca ba­şa­ra­bi­lir, an­cak vaz­ge­çe­me­ye­bi­lir. Par­mak­la­rı­nı emer­ken da­ma­ğı­na doğ­ru faz­la ba­sınç uy­gu­lar­sa da­mak ve diş ya­pı­sın­da bo­zul­ma­lar olu­şa­bi­lir. Em­me iç­gü­dü­sü en­gel­len­me­me­li­dir, sü­rek­li em­mek is­te­yen be­bek­le­re, kar­nı doy­duk­tan son­ra uy­ku­ya ge­çiş sı­ra­sın­da em­zik ve­ri­le­bi­lir. Em­zik as­la ço­cu­ğu sus­tu­ra­cak bir araç ola­rak kul­la­nıl­ma­ma­lı­dır. Ör­ne­ğin ye­re dü­şen ço­cu­ğun ağ­la­ma­sı­nı kes­mek için em­zik ver­mek ye­ri­ne ken­di il­gi­niz­le şef­ka­ti­niz­le te­sel­li et­me­ye ça­lı­şın. Ge­ce em­zik­le uyu­ma alış­kan­lı­ğı­nın ge­liş­me­me­si­ne özen gös­te­rin; çün­kü ge­ce ya­rı­sı ağ­zın­dan em­zi­ği dü­şer­se uya­nır, em­zik tek­rar ve­ri­le­ne ka­dar da uyu­ma­ya­bi­lir. İki ya­şın­dan son­ra da em­zi­ği bı­rak­ma de­ne­me­le­ri­ne baş­la­ma­lı­sı­nız.

Ayseoner.com 

 

Bu haber 1,294 defa okundu.