400 yıllık bir lezzet: Dondurma

19 Nisan 2012 10:17 tsi
Diyet beslenme uzmanı Banu Topalakçı yaz mevsiminin vazgeçilmez lezzeti dondurmayı ve faydalarını yazdı.

Baharın gelişiyle birlikte başta dondurma olmak üzere buzlu gıda ve içeceklerin  tüketiminin arttığı bu dönemlerde sağlıksız koşullarda üretilen ve satılan dondurmalarda bakterilerin kolaylıkla üreyebildiğini düşünürsek özellikle açıkta satılan dondurma ve buzlu içecekleri tüketirken son derece dikkatli olmalıyız

Çetin geçen kış koşullarından sonra, baharın yüzünü göstermesinde biraz nazlı davranmasına karşın önümüzdeki günlerde yaz sıcakları bizi bekliyor olacak.

Dünya üzerinde dondurmanın yaklaşık 400 yıllık bir tarihinin olduğu bilinmektedir. Dondurmanın besin değeri, içindeki maddelere göre değişir. Özellikle vanilyalı dondurmalar, kalsiyum, protein, B vitamini bakımından zengindir; ayrıca A vitamini de vardır. Dondurma kalori bakımından da fakir bir besin sayılmaz; çünkü içinde şeker, sütlü dondurmalarda ayrıca yağ vardır. Dondurma tüketiminde kullanılan teknolojinin son elli yılda hızla gelişmesi, bu ürüne olan talebin hızla artmasına neden olmuştur. Ülkemizde de sevilerek tüketilen dondurma, kolay sindirilebilen, protein, Vitamin A, Vitamin D ve kalsiyum yönünden zengin olan bir gıda maddesidir.

Sağlık için bir tehdit

Güvenilir olmayan yerler ve sokak satıcılarından alınan dondurmalar ise insan sağlığını tehdit eden çok önemli bir sorun olmaktadır. Potansiyel riskli gıdalar grubunda yer alan süt, mikroorganizmaların üremesi için çok iyi bir ortamdır. Bu nedenle dondurmanın pastörize sütten yapılması, hijyenik koşullarda üretilmesi, dağıtımı ve depolanması çok önemlidir.

Tüketici aynı zamanda gıda denetçisidir

Özellikle gıda söz konusu olduğunda 360 derece denetimin son derece önemli olduğunu düşünüyorum. Vücudumuza aldığımız her türlü gıdanın son denetimini bir kez de tüketicinin kendisi yapmalıdır. Bu kapsamda; paketlenmiş dondurma ve buzlu gıdalar tüketilirken paket üzerindeki etiket okunmalı, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı üretim izninin olup olmadığına ve son kullanma tarihine dikkat edilmeli, izinsiz veya son kullanma tarihi geçmiş ürünler asla satın alınmamalıdır. Ayrıca bu tür gıdaların servis edildiği soğutucuların yeterli soğuklukta ve çalışıyor durumda olması da göz ardı edilmemelidir. Dondurmaları satın alırken ambalajın yüzeye yapışık olmamasına, kapalı olan kutular içerisindeki dondurmaların şekil bozukluklarının bulunmamasına özellikle dikkat edilmelidir.

Alo Gıda Hattı 174

Sağlıksız ve hijyenik şartlardan uzak dondurma ve buzlu ürünlerin satın alınmaması ve uygun koşulların sağlanmadığı gözlenen ortamların "ALO Gıda Hattı 174 " aranarak bildirilmesi gerekmektedir. Gıdaya ilişkin her türlü şikayet veya talebi Türkiye'nin her yerinden 174'ü çevirerek çağrı merkezine bildirebilirsiniz.

"UYGUN ORTAMLARDA ÜRETİLEN VE SATILAN DONDURMALARIN, 'BESLEYİCİ DEĞERİ YÜKSEKTİR"

Sağlık ve hijyen kurallarına uygun üretilen ve satılan dondurmalar; protein ve karbonhidratın yanı sıra A, B, C, D, E vitaminleri ile kalsiyum, fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum, demir ve çinko gibi mineralleri içermektedir. Bu nedenle uygun ortamlarda üretilen ve satılan dondurmaların besleyici değeri yüksek olup uygun miktarlarda yenilmesi fayda sağlayacaktır.  

Dondurma üretiminde, sütün yanı sıra şeker, çikolata, kakao, fındık, fıstık, karamel, glikoz şurubu, çeşitli meyve ve kıvam vericiler ile bitkisel yağ, doğal ve doğala özdeş aromalar vb. katkı maddelerinin, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından izin verilen 'Türk Gıda Kodeksi'ne uygun olması gerekmektedir.

Hamilelikte bulantıyı önler

Hijyenik koşullara uyum içinde hazırlanmış dondurma, yiyen kişinin boğazında yerleşik bir mukozal hastalık yoksa; boğazda ağrı, ateşlenme vb. sorunlara yol açmaz. Özellikle kalsiyum gereksiniminin arttığı ergenlik, gebelik ve menopoz dönemlerinde dondurmanın besleyici değeri önem kazanmaktadır. Hamileliğin ilk aylarında anne adaylarının bulantı ve kusma durumlarında da soğuk, hafif ve kokusuz gıdalar tavsiye edilmektedir. Bu nedenle bulantısı olan gebelerin bir kısmı dondurma ile bulantılarının hafiflediğini belirtmektedir. Ayrıca dondurma içerdiği kalori ile de beslenmesi aksayan anne adayları için oldukça besleyici bir alternatif oluşturmaktadır.

Yararları

İnsan sağlığı açısından dondurmanın genel yararları şunlardır:

a. Besin değeri süte göre daha yüksektir.
b. Önemli bir protein, yağ, vitamin ve mineral madde kaynağıdır.
c. Sindirimi daha kolay olduğu gibi sindirim sistemini düzenleyici  etkiye sahiptir.
d. Kolesterolü düşürücü etkiye sahip olduğu belirtilmektedir.
e. Süte göre daha fazla katkı maddesi ve kuru madde içerdiği için besleyici değeri yüksektir.

Çocukların kalsiyum ihtiyacını karşılar

Özellikle yaz aylarında çocukların büyük bir keyifle yedikleri dondurmanın ham maddesi olan süt; çocuğumuzun ihtiyacı olan protein ve kalsiyumu karşılar.

Bireylerin ilerleyen yaşlarındaki sağlık durumlarının, çocukluk dönemi beslenmeleriyle ne kadar yakından ilgili olduğunu artık hepimiz biliyoruz. Özellikle çocuklarda yeterli kalori ve protein alımının yanısıra yeterli kalsiyum alınması da oldukça önem  taşımaktadır. Protein gereksinimini karşılamak adına önemli olan süt ve süt türevi gıdalar aynı zamandan kalsiyum açısından da zengin besinlerdir. Çocukluk çağında yaklaşık 800 mg. olan kalsiyum gereksinimi, gün içerisinde tüketilecek 2 su bardağı süt veya yoğurt ile kolaylıkla karşılanabilir.

Süt ve yoğurt sevmeyen çocuklarda zaman zaman  bir süt türevi olan dondurmayı yedirmek de faydalı olacaktır ancak günde 100 gramdan daha fazla dondurma tüketilmesi, çocuklarda şişmanlığa neden olabilir. Özellikle anne ve babaların, çocuklarının dondurma tüketimini kontrol altında tutması yararlı olur.

Her dondurma sağlıklı mı ?

Dondurmaların yapımında kullanılan malzemelere baktığımızda, dondurmanın yapımında süt veya süt tozunun yanı sıra; şeker, glikoz şurubu gibi tatlılık verici maddeler, bitkisel yağ ve süt yağı, çeşidine göre çikolata, kakao, meyve, fındık-fıstık, karamel gibi besinler, sahlep, kıvam verici, doğal ve doğala özdeş aromalar bulunur. Tükettiğiniz dondurmanın içinde, sütten daha çok süt tozu, meyveden daha çok tatlandırıcılar varsa; bu dondurmanın faydalarından öte zararından bahsetmek daha doğru olur. Çünkü bu şekilde tükettiğiniz dondurmanın bize getirisi, daha çok katkı maddeleri ve tatlandırıcılar ile kalori yoğunluğu yüksek şekerlemeler olacaktır.

Zayıflamak isteyenler dondurma tüketebilir mi ?

Yaz aylarında zayıflamak isteyen veya formuna dikkat eden bireylerin, günlük beslenme planlarında, aşırıya kaçmamak kaydıyla sade ya da az miktarlarda çikolatalı, doğal meyveli dondurma tüketmesi uygundur. Dondurmanın kalori değeri; baklava, pasta gibi hamurlu tatlılara oranla çok daha düşüktür ve daha besleyici bir seçimdir. Sağlıklı ve dengeli bir beslenme programında haftada 1-2 kez dondurma tüketimi önerilebilir. Eğer sağlıklı ve dengeli besleniyorsanız, egzersizinizi yapıyorsanız; abartmadığınız sürece, dondurma tüketmenizde hiçbir sakınca yoktur.

Nasıl tüketmeliyiz?

Dondurma tüketirken  kalori yoğunluğunu arttıran şurup, krema, çikolata ve şekerleme içeriği yüksek olanları daha az tercih etmekte fayda vardır. Dondurmayı soğuk olduğu için aniden yutmak mide kramplarına ve kasılmalara neden olabilir. En doğrusu dondurmanın, ağızda eritilerek yavaş yavaş yenmesidir. Aşağıda çeşitli dondurmaların 2 top miktarlarının kalori değerlerini görebilirsiniz..

2 top dondurmanın kalori değerleri:
Çikolatalı:225 kkalori
Kaymaklı:249 kkalori
Kremalı:187,9 kkal
Meyveli:131,7 kkal
Sade:84,8 kkal

Biliyor muydunuz ?

Mutluluk hormonu denen serotonini arttıran proteinli besinlerden olan dondurmayı ölçülü tüketirsek hem kilo almayız hem de yaz aylarını daha keyifli geçirebiliriz.  

Bu haber 1,904 defa okundu.