Baharatların hepsi sağlık deposu!

5 Aralık 2011 09:36 tsi
Baharatlar sadece yemeklerimizi tatlandırmıyor, hepsi sağlık deposu

Prof. Dr. Erdem YEŞİLADA
eyesilada@yeditepe.edu.tr

Yemeklerimizin vazgeçilmez lezzet öğesi baharatlar... Günlük olarak sıklıkla tüketildikleri için sağlığa yararlarına yönelik deneysel bulgular diğer bitkisel ürünlere kıyasla çok daha fazla dikkati çekiyor. Çoğu kişi yemeklerinde lezzet yanında sağlığı için yararlı olabilecek baharatların hangileri olduğunu merak ediyor. Çok sayıda bilimsel çalışmada çeşitli baharatların vücut işlevleri için yararlarını ortaya koyan deneysel bulgular yayımlanıyor.

Baharatların hemen hepsinin ortak özelliği değişen seviyelerde antioksidan etki göstermeleri. Birçok kronik hastalığın başlıca etkenleri arasında oksidatif hasar önemli rol oynadığı için antioksidan etkili maddeler son yılların en dikkat çeken konuları arasında... Amerikan Tarım Dairesi (USDA) gıdaların antioksidan etkilerini deneysel yöntemlerle (ORAC) inceleyerek bir veri tabanında topladı. Yapılan antioksidan etki sıralamasında baharatlar en üst sıralarda yer alıyor. Listedeki en etkili baharatların şeker ve lipit metabolizmasıyla yangı tepkimelerinde etkili olduğu görülüyor.   

Glukoz seviyesini etkilemiyor

ABD’de yapılan küçük ölçekli bir klinik çalışmanın sonuçları geçen ay yayımlandı. Çalışmada 30-65 yaşları arasında sigara ve herhangi bir ilaç kullanmayan altı sağlıklı erkek gönüllüye yüksek antioksidan etkili baharat karışımıyla (14 gram) lezzetlendirilmiş tavuk yemeği içeren bir diyet mönüsü verildikten sonra alınan kan örneklerinde plazma antioksidan kapasitesi (ORAC, demir-redükleyici antioksidan etki, total tiyol), kan şekeri ve lipit değerleri değerlendirilmiş. Aynı deney grubuna bir hafta sonra bu defa aynı tavuklu diyet mönüsü baharat ilave edilmeden verilmiş. Sonuçların daha net yorumlanabilmesi için gönüllülerin bu son uygulamadan 48 saat öncesinden başlayarak antioksidan etkisi olabilecek herhangi bir besin almaması istenmiş.   

Yapılan değerlendirmede baharat içerikli yemeğin baharat içermeyene oranla yemek sonrası (postprandiyal) insülin ve trigliserit seviyelerini bir şekilde düşürdüğü görülmüş. İnsülin seviyesinde yüzde 21 ve trigliserit seviyesinde ise yüzde 31 daha düşük bir seviye sağlanırken, glukoz seviyesi üzerinde bir etkisi bulunmadığı bildirilmektedir. Diğer taraftan baharatlı yemeğin kolesterol düzeyleri (total ve HDL) üzerinde herhangi bir etkisi gözlenmemiş.

Baharatların sağlık için yararlarına ilişkin yapılan deneysel ve klinik çalışmalardan daha önce de yazılarımda sık sık bahsetmiştim. Baharatlar yemeklerimizde farklı lezzetler yaratmalarının yanı sıra özellikle yemeklerin sindirimine yardımcı oluyor, bağışıklık sisteminin düzenlenmesi, kanserler, kalp ve damar rahatsızlıklarından korunma ve tedavisinde önemli rol oynuyor.

Star

Bu haber 1,776 defa okundu.