Robotlaşan hayatların sonu: Obezite

16 Eylül 2008 16:47 tsi
Günümüz çocukları çağın getirdiği teknolojik imkanlarla sağlıklarından oluyor! Obezite konusunda yapılan bilimsel araştırmalar sonucunda ortaya çıkan gerçekler! Dr. Aysun Çetin anlatıyor

Günümüz çocukları çağın getirdiği teknolojik imkanlarla sağlıklarından oluyor! Bu çocuklar robotmu? Koşmaya eğlenmeye hakları yok mu? Hayaliyle yaşadıkları bilgisayar, karşısında büyüdükleri televizyon, okul servilerinden, asansörlere, kantinden, derse, sonra yine servise ve eve… Sonunda ortaya çıkan son dönemlerde gündemden düşmeyen obezite!

 

Peki nedir bu obezite? Obezitenin sebepleri neler? Teknoloji çağının icatları (bilgisayar, televizyon, v.b.) ile obezite arasından bir bağ kurulabilir mi? Son yıllarda özellikle çocuklarda obezitenin artış göstermesinin sebepleri neler? Obezite ile ilgili bilimsel araştırmalardan çıkan sonuçlar ne?

Obezite nasıl tedavi edilir? Doğal yollarla tedavi edilebilir mi? Çocuklarımızı ve kendimizi obeziteden korumak için, mutfaklara girmemesi gereken gıda ürünleri neler? Obeziteden uzak bir yaşam için, günlük hayatımızı nasıl programlamalıyız?

 

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya ve Klinik Biyokimya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Aysun Çetin iyilikgüzellik'in sorularını yanıtladı.     

 

Obezite nedir?

 

Obezite ya da halk arasında bilinen adıyla şişmanlık, vücutta fazla miktarda yağ birikmesi sonucu ortaya çıkan ve mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.

Vücut yağı normal erkeklerde ağırlığın %15-18’ini, kadınlarda %20-25’ini oluşturur. Erkeklerde bu oran %25’i, kadınlarda ise %35’i geçerse şişmanlık oluşur. Çocuklarda ise

boy-kilo cetveline göre 95 persentilin üzerine çıkması durumunda şişmanlıktan bahsedilir.

 

Obezite sebepleri nelerdir?

 

Fizik aktivite azlığı, hareketsizlik.

Beslenme alışkanlıkları ya da yağlı yiyeceklerle baslenme, aşırı yemek yeme.

Yaş ile birlikte artma

Alınan bazı ilaçlar ve hormonlar: Kortizon kullanımı veya psikiyatride kullanılan bazı ilaçlar

Hormon hastalıkları:
    Cushing sendromu denilen böbrek üstü bezinin fazla çalışması hastalığı
    Hipotiroidi (Tiroid bezinin az çalışması)
    Polikistik over sendromu ( Kadınlarda yumurtalıkta kist olması)
    Büyüme hormonu yetmezliği
    Hipogonadizm denilen seks hormon azlığı

Kadınlarda erkeklere göre daha sık (doğumda alınan kilolar)

Doğum sayısı arttıkça artar

Evlilik sonrası

Sigara bırakanlarda

Alkol alanlarda şişmanlık daha fazla görülür.

Teknoloji çağının icatları (bilgisayar, televizyon, v.b.) ile obezite arasından bir bağ kurulabilir mi?

 

Obezite sıklığının;3 saatten daha fazla televizyon izleyen çocuklarda 1 ya da 1 saatten daha az televizyon izleyen çocuklara göre daha yüksek olarak ortaya çıkmıştır. Çocuklar reklamlardan çok etkilenmekteler. Fast food beslenme alışkanlıkları, özellikle , "hamburger, patates, cola menüleri", cips, şekerlemeler çok yüksek kalori içermekte ve çok tüketilmektedir. Bununla beraber bilgisayar başında oyun ve sohbetle geçen uzun saatler, beraberinde gelen hareketsiz, cansız, ağırlaşan yaşam tarzları, obezite başta olmak üzere bir çok hastalığa zemin hazırlamaktadır. Amerikan Pediatri Akademisi  2 yaşın altındaki çocuklara televizyon seyrettirilmemesi uyarısında bulunmuştur. Çocukların günde 2 saatten fazla televizyon, bilgisayar veya benzeri oyunlarla meşgul olmaması gerekir,  anne babalar çocukların yatak odalarından  bilgisayar ve televizyonları mutlaka kaldırmalıdırlar.

 

Son yıllarda özellikle çocuklarda obezitenin artış göstermesinin sebepleri nelerdir?

 

Çocuklar şehirleşmeyle birlikte evinden asansörle iniyor, oradan servise binip okula gidiyor. Okulda ders dinliyor, kantinde ayakta atıştırıyor. Sonra servise binip eve geliyor, asansörle daireye çıkıyor, bilgisayarın başına oturuyor. Çocukların günde en az yarım saat egzersiz yapması lazım. Bu toplumsal bir sorun. Özellikle büyük şehirlerde çocukların egzersiz yapabileceği alanlar oluşturulmalı. Bu konuda belediyelere büyük görev düşüyor. Belediyelerin park alanları, bisiklet yolları yapması gerekir.  Şehircilik anlayışımız değişmelidir. Yeşil alanların, spor alanlarının, çocukların koşup oynayacağı alanların arttırılması lazım. Bu da belediyelerin görevidir.

Çocukluk obezitesinde çevresel etmenler içinde ailenin beslenme biçimi ve aktivasyon azlığı da yer almaktadır. Uzun süre televizyon izlemek ve televizyon izlerken yüksek kalorili yiyeceklerin tüketilmesi, obeziteyi daha da artırmaktadır.

Beslenme biçimi ve beslenme alışkanlığı olarak yüksek kalorili yiyeceklerle beslenen çocuklarda obezite daha kolay gelişmektedir. Yüksek kalorili ve düşük lifli hazır yiyeceklerin yüzde 52 oranında tüketildiği bilinmektedir. Bir düşünün günde bir paket cips yiyen bir çocuğun yılda 9 kilogram yağ aldığı hesaplanmış.  Bu çok önemli bir rakam.
Obezite ve psikolojik etmenler arasında bir ilişki olduğu kabul edilmektedir. Anne-baba çocuk arasındaki olumsuz ilişkiler çocuğun ruhsal yapısını etkileyip aşırı yemeye neden olabilmektedir.

Obezite ve genetik etmenler üzerinde yapılan araştırmalarda her iki ebeveyn obez ise çocuğun obez olma ihtimali yüzde 80, yalnızca biri obez ise oran yüzde 50, ikisi de obez değilse oran yüzde 9 olarak bulunmuştur.

 

Obezite ile ilgili bilimsel araştırmalardan çıkan sonuç neler?

 

Bilimsel araştırmalar sonucunda obezite sıklığının, 3 saatten daha fazla televizyon izleyen çocuklarda 1 ya da 1 saatten daha az televizyon izleyen çocuklara göre daha yüksek olarak ortaya çıkmıştır .

Çocukların günlük uyku saatlerinin de obezite ile bağlantılı olduğu bulunmuştur. Eğer çocuklar 8 saatten daha az uyurlarsa, 10 saat uyku uyuyan çocuğa göre obezite riski 1,82 kat arttığı saptanmıştır. Çünkü uyumayan çocuk atıştırmakta, televizyon seyretmekte veya iştah mekanizmaları bozulmaktadır.

 

Obezite nasıl tedavi edilir?

 

Diyet
Egzersiz
Davranış tedavisi
İlaç tedavisi
Cerrahi tedavi

 

Doğal yollarla tedavi edilebilir mi?

 

Diyete dikkat edilmeli, egzersiz yapılmalı, bol meyve, sebze, lifli gıda tüketilmeli, bol su içilmelidir. Şekersiz doğal bitkisel çaylar faydalı olabilir.

 

Çocuklarımızı ve kendimizi obeziteden korumak için, mutfaklara girmemesi gereken gıda ürünleri hangileri?

 

Fast food ağırlıklı beslenmeden, yağlı, tuzlu, çok şekerli, kızartılmış yiyeceklerden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır. Meyve sebze gibi lifli gıdaları bol tüketmek, özellikle kola, şeker katkılı meyve suları ile şekerli gıda ve içeceklerin tüketimini sınırlandırmak gerekir.

 

Obeziteden uzak bir yaşam için, günlük hayatımızı nasıl programlamalıyız?

 

Hem kendiniz hem de çocuklarınızın hayatlarında fiziksel aktivitenin önemli bir yer tutmasına dikkat edin. Mümkün olduğunca fırsatları değerlendirerek, asansör kullanmayın, merdivenleri kullanın, kısa mesafeleri yürüyün. Güzel havaları değerlendirerek yürüyüşlere çıkın. Bilgisayar ve televizyon konusunda dikkatli olun. Çocukların evde oynayabileceği aktivite alanı yaratın. Çeşitli yaratıcı fikirlerle aktive konusunda çocuklarda uzlaşma yoluna gidin. Sağlıklı beslenmeye dikkat edin.

 

www.iyilikguzellik.com özel Nihal Doğan

 

Bu haber 1,736 defa okundu.