Yapraklar neden renk değiştirir?

7 Temmuz 2008 13:51 tsi
Yaprakların renk değiştirme biçimi, ağacın kendini kış uykusuna hazırlarken kimyasında gerçekleşen karmaşık, bir nevi mucizevi bir değişimdir.

Akşamüstü meltemlerinde yapraklarının ahenkle dans etmelerini izlediğimiz ağaçların, yeşil mevsimden dönüşlerinde bize verecekleri son bir hediye vardır – nefes kesen bir renk patlaması. Her sonbaharda tüm ülkelerin yolları birer tablo haline, yaprakların süslediği ormanlar ya da caddeler birer galeriye dönüşür.

Yaprakların renk değiştirme biçimi, ağacın kendini kış uykusuna hazırlarken kimyasında gerçekleşen karmaşık, bir nevi mucizevi bir değişimdir. Her bir yaprak, ne kadar küçük olursa olsun, güneş ışığını enerjiye dönüştüren (fotosentez) inanılmaz bir fabrikadır. Bu dönüşüm için gerekli kimyasal bileşenler klorofiller olarak bilinir.

İşte yapraklara yeşil rengi veren bu klorofillerdir. Fotosentez sırasında klorofiller sürekli olarak kullanılır ve ağaç tarafından büyüme dönemi süresince sürekli olarak değiştirilir.

Ancak, büyüme mevsimi sona erdiğinde her bir yaprağın dala tutunduğu sapında ince bir mantar tabakası gelişir ve yapraklara aktarılan klorofiller ve fosfat gibi diğer önemli kimyasallar gittikçe incelmeye başlar.

Yaprakta var olan tek kimyasal klorofil değildir elbette. İkinci grup kimyasallar, karotenoidler denen pigmentlerdir. Karotenoidler koyu turuncu ve sarı renktedirler ve normalde bahar ve yaz ayları boyunca klorofillerin yeşiliyle örtülürler. Ancak, yaprak içersindeki klorofiller azalmaya başlayınca, karotenoidlerin parlak turuncu ve sarıları görünmeye başlar.

Alev kırmızıları ve eflatunlar, üçüncü grup kimyasalların ürünüdür; antosiyaninler. Antosiyaninler, yapraklardaki fosfatlar azalmaya başladığında, yapraktaki şekerlerin üzerindeki gün ışığının yan ürünü olarak ortaya çıkarlar. Antosiyaninlerin üretimi, hava derecesine ve gün ışığına gore değişmektedir, en göz alıcı dönem, açık ve serin havaların ardından gelir.

Sonbahar yapraklarının nefes kesici parlaklık ve renkleri, birbirinden farklı bu kimyasalların karışımlarından ve günler ya da haftalarda yaşanan değişimlerinden ortaya çıkmaktadır.

www.agaclar.net

Bu haber 1,249 defa okundu.