Trans yağ nedir?

7 Temmuz 2015 10:52 tsi
Peki, trans yağ nedir?

Peki, trans yağ nedir? Trans yağ; bitkisel yağa “hidrojenasyon” olarak adlandırılan bir işlemle “hidrojen” eklenmesiyle elde edilen yağdır. Bu işlemin esas amacı gıdaların raf ömrünü uzatmaktır. Ancak trans yağ gıdaların raf ömrünü uzatırken sizin ömrünüzü kısaltabilir. Çünkü hidrojen eklenen yağlar kötü kolesterolü yükselterek kalp krizi, felç, damar tıkanıklığı gibi pek çok ciddi hastalığın önünü açmaktadır.

Trans Yağ İçeren Besinler

Nedeni konusunda henüz kesinleşmiş bir bilgi olmamasına karşın trans yağların “kötü kolesterolü” yükselttiği ve daha da kötüsü “iyi kolesterolü” düşürdüğü bilinmektedir. Trans yağın bu etkisinin genel olarak kabul gören nedenleri arasında, bu yağ tipinin diğer yağlara göre daha zor sindirilmesi ve vücudun trans yağı “doymuş yağ” olarak kabul etmesi bulunmaktadır.

Günümüzde ticari olarak hazırlanan pek çok gıdada trans yağ kullanılmaktadır. Kraker, cips, patates kızarması, hazır kurabiye ve kekler, bisküvi, çikolata ve poğaçalarda trans yağ bulunabilir. Bu listeye onlarca farklı hazır gıda eklenebilir ancak üretimde trans yağ kullanmak üreticinin kontrolünde olduğu için her ürün trans yağla üretilir diye bir kural yoktur.

Bir gıdanın trans yağ içerip içermediğini ambalaj etiketi üzerinde bulunan “içindekiler” bölümünü okuyarak öğrenebilirsiniz. Bazı ambalajlarda “trans yağ” yerine “hindrojene nebati yağ” veya “hidrojene bitkisel yağ” tabirleri kullanılmaktadır ve bunların hepsi “trans yağ” anlamına gelir. Bir başka dikkat etmeniz gereken nokta ise porsiyon başına 0.5 gr trans yağ içeren hazır gıdaların etiketlerine “0” trans yağ yazılmasıdır. Ancak porsiyon başına 0.5 gr trans yağ içeren gıdadan gün boyu 2-3 porsiyon tüketirseniz sağlığınız için zararlı olabilecek miktarda trans yağ almanız mümkün.

Bazı et ve süt ürünlerinde doğal olarak trans yağ vardır ancak bu yağlar işlenmiş gıdalardaki kadar zararlı kabul edilmemektedir.

Trans Yağın Zararları

LDL kolesterol (Low-density lipoprotein – Düşük yoğunluklu lipoprotein) “kötü” kolesterol olarak kabul edilir. Kandaki LDL kolesterol yükseldiği zaman kanla birlikte taşınamaz ve damar çeperlerinde birikmeye başlar. HDL kolesterol (High-density lipoprotein – Yüksek yoğunluklu lipoprotein) ise “iyi” kolesteroldür ve damarlarda biriken kötü kolesterolü toplayarak karaciğere taşır. Damarların tıkanması, beyin ve diğer organlara yeterince kan taşınamamasından felç ve kalp krizine kadar birçok hastalığın tetikleyicisidir.

İşte bu noktada trans yağlar sağlıklı bir insan için gereken kolesterol seviyelerini olumsuz yönde değiştirebilir. Yani, kötü kolesterolü yükseltirken damar tıkanıklığı riskini önemli boyutlarda arttırır ve kötü kolesterolü temizleyen iyi kolesterolü de düşürerek bu süreci hızlandırır.

Trans yağların kolesterolü yükseltmesi dışında trigliserid düzeyini arttırarak damar sertliğine neden olduğu bilinmektedir. Damar sertliği ise inme, diyabet, kalp krizi ve diğer kalp hastalıkları riskini arttırmaktadır.

Trans Yağların Oluşma RiskiniYükselttiği Hastalıklar

Aşağıda trans yağların neden olduğu sağlık sorunları ve hastalıkların bir listesi yer alıyor. Listede yer alan hastalıkların çoğu trans yağların neden olduğu damar tıkanıklığı, yüksek kolesterol veya damar sertliği neticesinde görülmektedir ve bu sonuçlar araştırmalarla desteklenmektedir.

    Alzheimer hastalığı
    Diyabet
    Obezite
    Karaciğer hastalıkları
    Kadınlarda kısırlık
    Majör depresyon
    Kanser

Yenmesi ve Yenmemesi Gereken Gıdalar

Tüketicilerin bilinçlenmesiyle birlikte hazır gıda firmaları her yıl trans yağ kullandıkları ürün sayısını azaltmaktadır ancak bu market raflarında bulabileceğiniz ürünlerin tamamının trans yağ kullanılmadan üretildikleri anlamına gelmez. Paketlenmiş bir gıda almadan önce ambalajın üzerini mutlaka okuyun. Ayrıca trans yağ içermeyen işlenmiş gıdaların trans yağ dışında gıda kimyasalları, doymuş yağ, fazla sodyum gibi diğer zararları olabilir. Trans yağ tüketmek istemiyorsanız hazır gıdaları azaltabilir, fast food ürünlerini (pizza, hamburger, patates kızartması…) hayatınızdan çıkarabilirsiniz.

Ne kadar trans yağın sağlık riski oluşturduğu konusunda kesin rakamlar bulunmuyor ancak uzmanların yağ tüketimi ile ilgili önerisi günlük olarak alınan kalorinin yaklaşık %25-%35’inin yağlardan gelmesi şeklinde. Tabii yağ olarak doymuş yağlar tüketilecekse bu miktar %10’a kadar düşüyor. Sağlıklı yağ kaynakları arasında ise tekli doymamış yağlar içeren zeytinyağı, fıstık, balık ve omega 3 yağ asitleri içeren diğer besinler (keten tohumu, ceviz, buğday tohumu, kabak çekirdeği, balık yağı, somon, ton…) gösteriliyor.

Bu haber 1,171 defa okundu.