İlkbaharın vazgeçilmez lezzet odağı sarımsak

1 Nisan 2014 15:14 tsi
Tadıyla yemeklere lezzet katan sarımsağın tek başına yemeğini yapmak da mümkün. Şimdi taze sarımsak mevsimi. İlkbaharda tavsiyemiz bu lezzetten olabildiğince istifade etmeniz.

Sarımsak mı sarmısak mı, cevabı konusunda mutabık kalamadığımız sorulardan biri de bu. Lâtince adı allium sativum. İngilizler garlic, Fransızlar ail, İtalyanlar aglio, Çinliler suen tau, Ruslar chesnok, Almanlar knoblauch, Araplar thoum, Hintliler lassan diyorlar. Biz ise kimimiz sarımsak kimimiz ise sarmısak. Şahsi kanaatim sarımsak diyor. Dişlerin birbirlerini sımsıkı sarıp sarmalamaları sarımsak denmesine sebeptir belki...

7 KİLO SARIMSAĞA BİR KÖLE

Doğal bir antibiyotik ve antioksidan olan sarımsağın sağlık açısından önemi tartışılmaz. SARIMSAK KİTABI'nın editörlerinden Prof. Dr. Semih Ötleş, "antiseptik oluşu, bağışıklık sistemini güçlendirici, tansiyon ve kolesterol düşürücü, idrar ve safra salgılarını artırıcı, kalp ve damar hastalıklarını önleyici, sakinleştirici, kurşun ve yılan zehirlenmelerinde etkili ve kanser yapıcı maddeleri vücuttan uzaklaştırması ilk akla gelen faydaları" diyor. Sarımsağın yüzyıllardır bilinen faydalarını yine aynı kitapta, Tarihte Sarımsak bölümünü kaleme alan Prof. Dr. Eren Akçiçek'in aktardığı bilgilere göre Hititler sarımsak dahil bazı bitkisel ilâçları dış ülkelere satıyor ve iştahsızlıkta kullanıyorlardı. Mısır'daki Keops Piramidi'nin inşasında çalışan işçilere salgın hastalıklardan korunmaları için soğan, turp ve sarımsak dağıtılıyordu. Tutankamon zamanında 7-8 kilo sarımsakla 1 köle alınabilyordu. Sarımsak şifa veren ve hastalıklardan koruyan etkisiyle, Ortaçağ'da savaşa gidenlerin ve sefere çıkan gemicilerin de gözdesi durumundaydı. Romalı askerler savaşa giderken bol bol sarımsak yiyordu. Sefere çıkan gemicilerinse pusuladan sonra yanlarına aldıkları en önemli şey sarımsaktı.

Hz. Mevlâna'nın çok sarımsak ve yoğurt yediğini, hasta olan müritlerine sarımsak yemelerini tavsiye ettiğini biliyoruz. Mevlâna'nın dostu ve arkadaşı Fahreddinî Sivasî yüksek ateşli tehlikeli bir sıtmaya yakalanmış. Hekimler tedavisinde aciz kalmışlar. Mevlâna Hazretleri kendisini ziyarete gitmiş, durumu görünce sarımsak tedarik etmelerini ve dövüp hastalarına yedirmelerini söylemiş ve hasta o gece iyileşmiş.
Bütün anlattıklarımıza bakarak sarımsağın başlı başına bir ilâç olduğu manası çıkmasın. Çünkü sarımsak tek başına bir ilâç değil, sağlıklı beslenmemizde önemli bir sebzedir. Lütfen bunlara çok dikkat edelim.

TADI HOŞ KOKUSU NÂHOŞ

Sırf kokusu yüzünden sarımsağa uzak duran hatırı sayılır bir "kitle" var. Pek haksız sayılmazlar elbette. Hele sarımsak yedikten sonra bir topluluğa girildiğinde, oradakilerin vay haline. O yüzden sarımsak yedikten sonra dışarı çıkmamakta fayda var.

"Tek başına kalmak istemeyenler, sarımsağı da tek başına yememeli" demiş İngiliz oyuncu Alan Lake... Doğru söze ne denir...
Mutfağımızın demirbaşlarından. Onsuz cacık, öksüz ve yetim kalmış bir çocuk gibidir. Köftelerin hoş rayihası, taratorun vazgeçilmezidir. İçinde sarımsak dişleri olmayan karnıyarık ne kadar zavallıdır. Kızartmaların domatesli sosu sarımsaksız eksiktir. Geceyi işkembecide bitirenlere sorun sarımsaksız çorbayı. Hadi geleneksel sucuktan, pastırmanın çemeninden çekip alın sarımsağı, bakalım geriye ne kalacak? Çerkez tavuğu da mantının yoğurdu da sarımsağa muhtaçtır. Sarımsaksız turşu ölsün. Hele sarımsak turşusu başlı başına bir hayat kaynağıdır. Sarımsak bu başka şeye benzemez. Nereye giderse orası lezzetten "yıkılır"...

Yemekte sadece kokusunu ve tadını isterim kendisini istemem diyenlere bir "formül" verelim: soyulmuş sarımsak bir bıçakla ezilir ve zeytinyağında nar gibi kızarana dek kavrulur. Sonra süzülerek yağdan alınır, hepsi bu. Sarımsağın tadı ve kokusu yağa geçti bile...

ROMA'YI DA YAKARIM...

Sarımsağın hayranları çok. Bugün de severek tüketilen, zeytinyağı, yumurta sarısı ve sarımsakla yapılan "ailoi" adlı sosun, Roma'nın "ateşli sultanı" Neron'un icadı olduğu söyleniyor. Yine İtalyanlar'ın dünyaları fetheden ünlü "pesto sosu", sarımsağın taze fesleğen, dolmalık fıstık ve parmesan peynirinin bir araya gelmesiyle damakları şenlendiriyor.

HAYATLA ARASINDA GÜÇLÜ BAĞ

Sarımsağın afrodizyak özelliği olduğuna dair bilgiler var. Bundan rahatsızlık duyan Budist Rahipler, "spiritüel dengeyi bozduğu için" sarımsağı tapınaklarından uzak tutuyorlarmış. Kastilya Kralı Alfonso'nun sarımsak nefreti o denli ileri boyutlarda ki, şövalyelerin sarımsak yedikten sonra 4 hafta süreyle saraydaki meclis toplantılarına girmelerine yasak koymuş.

Ortaçağ'da şeytandan nazara, büyücüden vampirlere dek, her tür kötülükten korunmak amacıyla bir yerlere sarımsak asıldığı biliniyor. Çinliler sonbaharda sarımsağın iyileştirici gücüne inanıyorlar. Biz de ise, deyimlerimize ve atasözlerimize konu oluyor. Dilimize ise, "Bahçelerde sarımsak sarım sarım sarılsak" türküsü dolanıyor. Yani hayatımızla sarımsak arasında çok güçlü bir bağ var.

TAZE SARIMSAK

Tam mevsimi, taze sarımsak demet-demet, diş-diş bütün güzelliğiyle pazar tezgâhlarında sevenleriyle buluşuyor. Taze sarımsakla yapılan yemeklerden söz edelim biraz. Yöre mutfağı denince, hiç şüphesiz pek çoğumuzun aklına haklı olarak Antep Mutfağı geliyor ve taze sarımsakla yapılan, sarımsak tava, sarımsak aşı, sarımsak kebabı, şıveydiz geliyor. Hiçbirini bir diğerinden ayıramıyor insan o kadar lezzetliler ki. Meselâ sarımsak tava yemeden kimse ruhunu teslim etmesin.İnsanı hâlden hâle sürükleyen, ayağını yerden kesen, bir sonraki yıl için yaradana dua ettiren, baharı görmeden, o yemeği bir kez daha tatmadan, canımı alma dedirten bir lezzet. Gaziantep yemekleri yapan, işini çok ciddiye alan restoranlarda bu lezzetlerle hemhâl olmak zor değil. Meselâ Kadıköy Çarşısı'nın alâmet-i farikası Çiya Sofrası, Acıbadem’de Çanak Kebap-Katmer mutlaka gidilmesi gereken adreslerden. Sarımsak, et, kebap demişken damaklara ve gönüllere neş'e katan Hacıbozanoğulları'nın sarımsaklı kuzusunu anmadan geçmek olmaz.

Güzelliğine düşkün olanlara

Düzenli kullanıldığında saç dökülmesini durdurduğu söylenen sarımsak şampuanı var. Son dönemde zayıflamak için sarımsak çayı içenler var. Her iki ürünün de yüz güldürdüğü anlatılıyor. İyice araştırdıktan sonra kullanmak şart.

FIRINDA SARIMSAK

MALZEMELER

5-6 baş sarımsak

2 çorba kaşığı zeytinyağı

1-2 dal taze biberiye ya da kekik

tuz, karabiber

YAPILIŞI

Sarımsakların şeklini bozmadan dış kabuklarını birkaç kat soyun. Tepelerini keskin bir bıçakla kapak gibi kesip alın. Üzerine zeytinyağı, tuz ve karabiberi gezdirin. Bir fırın kabına yerleştirin. 200 derece ısıtılmış fırında 1 saat pişirin. Fırından çıkarın çok az soğumasını bekleyin. Alttan sıkarak sarımsak dişlerini çıkarın ve kızarmış ekmeğin üzerine ya da ızgara etlerin yanında servis edin.

Kreatif yanınızı kullanarak yeni lezzetlere "yelken açın." Hatta buharda haşladığınız patates ve sarımsak dişlerini, zeytinyağı ve de taze biberiye ile marine ettikten sonra fırınlayıp müstakil bir yemekle herkese sürpriz yapın.  Bana da dua edin... Afiyet olsun.

METİN OKUTAN - BUGÜN GAZETESİ

Bu haber 1,464 defa okundu.